Erzurumlu İbrahim Hakkı Efendi

Erzurumlu İbrahim Hakkı Efendi

(18 Mayıs 1703-22 Haziran 1780): Şair, bilgin. Erzurum’ da doğdu. Dokuz yaşındayken, Siirt’te bulunan babasının yanına gitti. Burada Tillo köyünde Şeyh İsmail Fakirullah’ın müridi oldu. 1720’de babasının ölümü üzerine Erzurum’a dönerek öğrenimini sürdürdü. Erzurum müftüsü Hâzik Mehmed Efendi’den Arapça ve Farsça dersleri aldı. Daha sonra Tillo’ya gitti. Şeyhinin torunu Fatimetü’l-Azize ile evlendi. Burada 15 yıl kaldı. 1752’de I. Mahmud’un davetine uyarak İstanbul’a geldi. Üç defa hacca gitti, Mısır’ı gezdi. Tillo’da öldü. Kabri şeyhinin ayak ucundadır.

İbrahim Hakkı Efendi, ansiklopedik mahiyetteki Marifetnâme’si ile tanınır. Bu eserinde fizyoloji, psikoloji, tıp, jeoloji, geometri, astronomi gibi konulara girmiştir. Ayrıca Divan’ı vardır (Yayını: İ. Turgut Ulusay, 1974). Âmil Çelebioğlu mânilerini yayınladı: "Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Mânileri", Türk Kültürü, S. 270 (Ekim 1985), s. 29-31.