Hamit Zübeyir Koşay

Hamit Zübeyir Koşay

(1897 – 1 Ekim 1984): Yazar, folklorcu. Şimdi Rusya sınırları içinde kalan İdil-Ural’da Ufa’ya bağlı Münzele’nin Tilençi Tomrek köyünde doğdu. Babası âlim Ubeydullah Efendidir. Zamanın ünlü âlimi eniştesi ve Musa Carullah’ın yakın dostu Rızaeddin Fahreddin Efendinin desteğiyle 1909’da tahsil için Selanik’e gönderildi. 1911’de Selanik Merkez Rüşdiyesini, 1916’da İstanbul’da Darulmuallimîni bitirerek öğretmen oldu. İstanbul Darulfünûnunda bir dönem etnoğrafya ve Macarca derslerine devam ettikten sonra Macaristan’a gitti ve burada Pedegogium’u bitirdi. Ünlü Türkolog Németh Gyula’nın desteğiyle kollagiuma kabul edildi. Aynı üniversitede felsefe Fakültesinde lisaniyat ve doktora payesi aldı. 1924’te Berlin’de Türkolog Willy Bang Koup’un derslerini takip etti.1925 yılında Türkiye döndü. Maarif Vekâletinde kütüphaneler müfettişliği, kütüphaneler müdürlüğü, Eski Eserler ve Müzeler umum müdürlüğü, Etnoğrafya Müzesi müdürlüğü yaptı. Ankara’da öldü.

Hamit Zübeyir Koşay folklor ve arkeoloji sahalarında önde gelen ilimlerdendir. Türkiye’de ve dünyada birçok ilmî kuruluşun muhabir ve şeref üyesi idi.

Romanı: Yuvak Taşı (1947). Hikâyeleri: Dokuz Ötkünç (1929), İncelemeleri: Halk Terbiyesi (1931), Halk Bilgisi Kılavuzu (1932), Anadildan Derlemeler I (İshak Refet ile, 1932), Anadildan Derlemeler II (Orhan Acıpayamlı ile, 1932), Tarihî Âbidelerimizi Koruyalım (1932), Ankara Budun Bilgisi (1935), Etnorafya ve Folklor Kılavuzu (1935), Arşiv Nedir (1936), Truva’da Dört Yerleşme Yeri (1936), Elâmca-Türkçe Dil Akrabalığı (Almanca çevirisiyle, 1937), Türkiye ve Türk Düğünleri Üzerine Mukayeseli Malzeme (1944), Pulur (Sakyol) Etnoğrafya ve Folklor Araştırması (1949), Türkiye’de Eski Medeniyetlerin Maddî Kültürde Temadisi (1953), Karaçay-Malkar Türklerinde Hayvancılık ve Bununla ilgili Gelenekler (Ramazan Karça ile, 1954), Ogüst Mabedi, Hacı Bayram Camii ve Türbesi Kılavuzu (1956), Cincik (Keban Barajının hikâyesi, Şerafettin Işık takma adıyla, 1973; İngilizce de basıldı: The History of a Postherd, from the Neoltic Age ‘Cımcık’, 1975)

Etnoğrafya Folklor Dil Tarih vd. Konularda Makaleler ve İncelemeler (1974), İzgü Mescid (1976).

Çok sayıda arkeolojik eserleri ve raporları da vardır.