Koca Kasım Ağa
1567 yılında doğdu. İstanbul'a devşirme olarak geldi. Mimarlığı Davud Ağa'dan öğrendi. Adı ilk olarak 1597 yılında Dikilitaş yakınındaki Valide Sultan Hamamı’nın onarımı sırasında duyuldu. 1622 yılında Mimarbaşı Hasan Ağa'nın ölümünden sonra baş mimarlığa getirildi. Yeteneği ve çalışmalarından ziyade siyasi faaliyetleriyle tanındı. Sultan İbrahim döneminde sadrazam Kara Mustafa Paşa'nın yakın dostluğunu kazandı. Kara Mustafa Paşa'nın nüfuzunun azalmaya başladığı dönemde rakibi Kazasker Cinci Hüseyin Efendi'nin de yakınlığını elde etti. Mustafa Paşa öldürülünce Kasım Ağa'nın da mülklerine el konuldu ve 1644 yılında mimarbaşılıktan azledilerek Gelibolu'ya sürüldü. Hüseyin Efendi'nin aracılığıyla 1645'te İstanbul'a döndü ve tekrar baş mimarlığa getirildi.
Kösem Sultan'ın ölümünde sonra Turhan Sultan'la yakınlık kurdu. Köprülü Mehmet Paşa'nın ülkedeki aksaklıkları düzeltebileceğini savundu ve Mehmet Paşa'nın sadrazamlığa getirilmesinde rol oynadı. Rakiplerinin iftiraları yüzünden Turhan Sultan tarafından 1652 yılında Yedikule zindanlarındaki Kanlıkuyu'ya hapsedildi. Zindanda hastalanınca Kıbrıs'a sürüldü. Çağdaşı Evliya Çelebi’nin verdiği bilgiye göre bir vesileyle affa uğrayarak İstanbul’a döndü, Üsküdar’da Sadrazam Süleyman Paşa’nın konağında kaldı. Bu arada yine siyasetle uğraşmaya başladı ve sonunda hemşerisi Köprülü Mehmed Paşa’nın sadrazamlığa getirilmesi gerektiğini Turhan Sultan’a kabul ettirdi.
1659 yılında vefat etti. Kabri Karacaahmet’te Miskinler Tekkesi caddesiyle Şehitlik Mescidi civarındadır ve mezar taşında “sermi‘mâr-ı Hazret-i Şehriyârî Kāsım Ağa bin Ali, vefat tarihi hicrî 1036” yazmaktadır.
Kaynak: Ahmed Refik, Âlimler ve Sanatkârlar, Ankara: 1980, Kültür Bakanlığı Yayınları.
İLGİLİ ÖYKÜLER
