Seyyid Mehmed Faik Efendi
14 Kasım 1871 tarihinde Diyarbakır’da doğdu. Babası tüccardan Diyarbakırlı Şeyh Mehmed Efendi’dir. Şöhretleri Yamukçuzâde veya Şeyhzâde-i Âmedi’dir. Şeyhülislamlığa sunduğu tercüme-i hâl varakasında Hz. Ali’nin neslinden olduğunu belirtti.
İlim hayatına ilk olarak memleketi Diyarbakır’da geleneksel eğitimi tahsil ederek başladı. Diyarbakır Mekteb-İ Rüşdi-İ Mülkisinde okuyup diploma aldı. İcazetnamesini tasdikleyenler arasında; Diyarbakır merkez müftüsü Ebulvefâ Seyyid Hacı Ahmed Hilmi b. Seyyid Hacı Yusuf el-Âmedî, Diyarbakır Müftüsü Subhi Efendi, Diyarbakır Nakîbü’l-eşrâf Kaymakamı Seyyid Mehmed Mesud Efendi ve Reisülkurra Abbas Efendi bulunmaktadır.
İyi derecede Arapça, Farsça ve Türkçe bilgisinin yanında Kürtçe ve orta düzeyde Fransızca ve İngilizce de bilmektedir.
Memuriyet hayatına ilk olarak 14-15 yaşlarındayken Diyarbakır vilayeti mektubî kaleminde ve meclis idaresinde mülazım olarak başladı. Bir süre sonra medreseye devam etti ve 13 Ocak 1891’de Mekteb-İ Rüşdi-İ Mülki muallim-i saniliğe tayin edildi. Bu görevinden üç sene sonra istifa etti.
14 Kasım 1893’te Diyarbakır Mekteb-İ İdadi-i Mülki muâvin-i evvelliği vekâletine tayin edildi, iki ay sonra İstanbul’a geldiğinden bu görevinden de ayrıldı. Bir süre sonra maden muallim-i saniliğine tayin edildi ise de görevine devam etmedi. Bu süre zarfında fahri olarak Diyarbakır Cami-i Kebirinde vaaz ve nasihat etti. 4 Eylül 1896’da Farsça muallimliğine tayin edildi, 24 Nisan 1899’da tahsil için Mısır’a giderek el-Ezher Üniversitesinde eğitim gördü. Mısır mahkeme-i şeriyyesinde, 11 sene Arapça ve Türkçe kâtiplik görevinde bulundu.
Farklı alanlarda eserler kaleme aldı. En bilineni, Medar-ı Kanûn-i Esâsi yahut Esâs-ı Meclis-i Mebusân isimli eseridir. Ayrıca ıslah-ı medaris hususunda makaleler kaleme aldı. 1943’te vefat etti.
Kaynak: Esra Yıldız, Şeyhülislamlık Belgelerinde Hz. Peygamber’in İlmî Mirası (1879-1924) Yılları Seyyid Ulema Biyografileri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2017.
İLGİLİ ÖYKÜLER
