Seyyid Mehmed Nuri Efendi
1851 yılında İdlib’in Eriha-Riha kasabasında doğdu. Babası ulemadan ve Sâdât-ı Hüseyniyye’den Müftü Mustafa Efendi’dir. Tercüme-i hâl varakasında ecdadının yaklaşık 1605 yılından itibaren Suriye’de müftülük yaptığını belirtti. Suriye’nin İdlib kazasının Kiyalizâde sokağında ikamet etti.
İlk olarak Eriha Mekteb-i İbtidaisinde Kur’ânı Kerim, tecvit, nahiv ve fıkıh gibi İslami ilimleri tahsil etti. Kardeşi İdlib Müftüsü Ahmed Efendi’nin ders halkasına 3 sene devam etti, akabinde Halep’te Bahaiye medresesinde müderris olan Şeyh et-Termanî el-Ezheri, Şeyh İsmail Lebâbidi, Şeyh Mehmed Haşim ve Halep müftüsü Şeyh Ahmed ez-Zutenî efendilerden dersler aldı. İyi derecede Arapça ve Türkçe bilmektedir.
Hizmet hayatına 1871 yılında 20 yaşında iken kardeşi İdlib Müftüsü Ahmed Efendi’nin yanında fetva müsevvidi olarak başladı. 1880 yılına kadar müsevvitlik görevini yürüttü sonrasında sırasıyla 1880’de Rıdvan kazası naipliği, 1883’te Yaylan, 1886’da Sıhyun, 1889’da Aclun ve 1904’te İdlib kazası naipliklerine tayin edildi. Naiplik süresi dolduğunda İdlib müftüsü oldu.
İlmi payesi her geçen gün yükseldi. İlk olarak İzmir paye-i mücerredi, yazdığı eserler için Edirne payesi, Bilâd-ı hamse mevleviyeti ve son olarak dördüncü rütbeden Osmanlı nişanı verildi. Özellikle naiplik görevini yürütürken hakkında bazı şikâyetler vuku buldu. Yapılan tahkikat neticesinde bu şikâyetlerin yersiz ve asılsız olduğu görüldü, haksız yere müftülükten azledildiği anlaşıldı ve görevine iade edilerek kesilen maaşları tekrar verildi. 1908 İhtilali’ni düzenleyen ve bu tarihten itibaren 1918 yılına kadar devletin yönetiminde aktif rol oynayan ve siyasi bir cemiyet olan İttihat ve Terakki’ye ifsat cemiyeti dediği için görevinden azledildi. Vefat tarihi bilinmemektedir.
Eserleri:
Nefehât (en-Nefehatü'l-hidaye ala virdi's-sâdâti'l-Ahmediyye)
Kutbu’r-rehâ fi Tefsîr-i sureti’d-duha,
el-Fahrü’l-mueyyid ala burhani’l-müeyyed,
en-Nûru’l-lâmi fi’l-hazarati’l-erbaa,
Şerhu’l-kâsideti’l-mehdeviyye fi’t-tarikati’l-Ahmediyye,
Hasenâtü’t-tevhidi’l-mahiyye li-esâmi’t-taklid,
el-Mecdü’l-müeyyel fi şerhi’l-müselsel
Kaynak: Esra Yıldız, Şeyhülislamlık Belgelerinde Hz. Peygamber’in İlmî Mirası (1879-1924) Yılları Seyyid Ulema Biyografileri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2017.
İLGİLİ ÖYKÜLER
