Yaşar Kemal
Osmaniye’nin Kadirli ilçesine bağlı Hemite köyünde 1926 yılında doğdu. Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli’dir. Babasının adı Sadık annesinin adı Nigar Hanım’dır. Van’ın Muradiye ilçesine bağlı şimdiki adı Günseli olan kasabanın Ernis köyü ailenin ikamet etmiş olduğu yerdir. 1915 yılında Rus ordusu Van civarına gelir. Bu nedenle ailenin Çukurova’ya kadar süren bir buçuk senelik göç yolculuğu başlar. Diyarbakır, Urfa, İslâhiye son olarak Çukurova. Aile Kadirli’ye gelir ve Türkmen köyüne yerleştirilir.
Bir arkadaşıyla birlikte komşu köye okuma yazma öğrenmek için gittiğinde henüz dokuz yaşındadır. 3 ayda gazete okuyabilecek seviyeye geldi. 1938’de ilkokulu bitirir. Önünde iki yol vardır. Birincisi Âşık Rahmi’nin köyüne yerleşip onun çırağı olmak ikincisi ise eğitimini tamamlamak maksadıyla Adana’ya gitmektir. Henüz on altı yaşındayken 1939’da ilk şiiri Seyhan Adana Halkevi dergisinde yayımlandı. Bu yıllarda Çukurova’nın tüm köylerini tek tek dolaşır. Köroğlu destanını anlatırken aynı zamanda folklor ürünleri de derler.
1950 yılı Nisanında arzuhâlcilik yaparken Çukurova Komünist Partisi kurucuları arasında olduğu iddiasıyla on beş gün hapis cezası aldığı tarihe kadar inşaat kontrol memurluğu, ırgat kâtipliği, pamuk tarlalarında amelebaşılık, pirinç tarlalarında su bekçiliği, çiftliklerde kâtiplik, öğretmen vekilliği gibi kırktan fazla işler uğraşır. Öte taraftan Adana’da bulunan edebiyatçılarla bağ kurarak kendini yetiştirme çabası içine girdi.
Jandarma baskınında evinde ele geçirilen derlemelerin sonraki süreçte ne şekilde sıkıntı yaratacağını bilmediğinden tedbir amaçlı ismini Yaşar Kemal olarak değiştirir. 1951 yılında cezaevinden çıktıktan sonra İstanbul’a yerleşir. Nadir Nadi’ye gönderdiği Bebek hikâyesinin beğenilmesinin ardından röportaj yazarı olarak işe alındı. Sarı Sıcak isimli hikâye kitabı 1951 yılında yayımlandı. Ayrıca yayınevleriyle olan bağlarını kullanarak Avrupa’da daha çok tanınmaya başladı. İlk röportaj dizisi Sünger Avcıları (1953) çok beğeni toplar.
1955 yılında zirve eseri İnce Memed’i yayınlar, bu ona Varlık Dergisi’nin 1955 Roman Armağanı’nı kazandırır. Yanan ormanlarda elli gün adlı dizi röportajlarını devam ettirerek edebî ve siyasi faaliyetlerini sürdürür. 3 Ocak 1967 tarihinde dönemin en çok okuyucu bulan olan haftalık siyasi dergi Ant’ın Doğan Özgülen ve Fethi Naci ile birlikte kuruculuğunu yapar.
Marksizm’in Temel Kitabı sorumlusu olduğu Ant Yayınevi tarafından basılınca on sekiz ay hüküm giyer; ancak Yargıtay’ın kararı bozmasıyla beraat eder. 1974-1975 yılları arasında Türkiye Yazarlar Sendikasının ilk genel başkanı olur. Yaşar Kemal 1988 yılında PEN Yazarlar Derneğinin ilk başkanlığını üstlenir. Yazılarından dolayı birçok kez yargılanır. Orhan Kemal, Abidin Dino, Güzin Dino, Pertev Naili Boratav, Ahmet Kutsi Tecer gibi birçok sanatçıyla kurmuş olduğu bağ onu olumlu yönde etkiler. Sanat hayatı, şiirle başlar ancak daha sonra öykücülük ve romancılıkta ilerler. Romanlarının birçok dilde çevirisi olup çok sayıda ödüle layık görülmüştür. 2001 yılında eşi Thilda’yı kaybettikten sonra yazı hayatını İstanbul Basınköy’deki evinde sürdürür. Kırkı aşan eserlerinin ilki 1939 yılına aittir. Şiir, roman, öykü, makale, röportaj, derleme, oyun, fıkra, senaryo gibi birçok edebî türde eseri mevcuttur.
Solunum yetersizliği şikâyetiyle 4 Ocak 2015’te Çapa Tıp fakültesinde tedavi süreci başlayan yazarın çoklu organ yetersizliğine uğramasından dolayı uygulanan bir buçuk aylık tedavisi sonuç vermez. 28 Şubat 2015 tarihinde 92 yaşındayken yaşama veda eder.
Başta İnce Memed olmak üzere Yaşar Kemal’in eserlerinin birçoğu kırkın üzerinde dile çevrilmiştir. Kitaplarından bir kısmının tiyatro eseri olarak uyarlaması yapılmış, senaryoları hazırlanarak filme alınmıştır. Bunların başlıcaları şunlardır: Beyaz Mendil (1955), Kara Çalı (1956), Namus Düşmanı (1957), Alageyik (1959), Karacaoğlan’ın Kara Sevdası (1959), Bu Vatanın Çocukları (1959), Muradın Türküsü (1965), Ölüm Tarlası (1966), Uzundere (haz. Nihat Asyalı, Ankara 1967), Urfa-İstanbul (1968), Ağrıdağı Efsanesi (1975), Bebek (1976), Teneke (İstanbul 1978), Yılanı Öldürseler (1982), İnce Memed (1984), Yer Demir Gök Bakır (senaryo, Zülfü Livaneli, İstanbul 1989), Menekşe Koyu (Ağır Akan Su) (senaryo, Barbro Karabuda, 1991).
ESERLERİ
Roman:
İnce Memed, I-IV (İstanbul 1955, 1969, 1984, 1987), Teneke (İstanbul 1955), Ortadirek (İstanbul 1960), Yer Demir Gök Bakır (İstanbul 1963), Üç Anadolu Efsanesi: Köroğlu’nun Meydana Çıkışı, Karacaoğlan, Alageyik (İstanbul 1967), Ölmez Otu (İstanbul 1968), Ağrıdağı Efsanesi (İstanbul 1970), Binboğalar Efsanesi (İstanbul 1971), Demirciler Çarşısı Cinayeti (İstanbul 1974), Çakırcalı Efe (İstanbul 1975), Yusufçuk Yusuf (İstanbul 1975), Yılanı Öldürseler (İstanbul 1976), Al Gözüm Seyreyle Salih (İstanbul 1976), Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca (İstanbul 1977), Deniz Küstü (İstanbul 1978), Kuşlar da Gitti (İstanbul 1978), Yağmurcuk Kuşu (İstanbul 1980), Hüyükteki Nar Ağacı (İstanbul 1982), Kale Kapısı (İstanbul 1985), Kanın Sesi (İstanbul 1991), Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (İstanbul 1997), Karıncanın Su İçtiği (İstanbul 2002), Tanyeri Horozları (İstanbul 2002), Çıplak Deniz Çıplak Ada (İstanbul 2012), Tek Kanatlı Bir Kuş (İstanbul 2013).
Röportaj:
Yanan Ormanlarda 50 Gün (İstanbul 1955), Çukurova Yana Yana (İstanbul 1955), Peribacaları (İstanbul 1957), Bu Diyar Baştan Başa (İstanbul 1971), Bir Bulut Kaynıyor (İstanbul 1974), Allahın Askerleri (İstanbul 1978), Röportaj Yazarlığında 60 Yıl (İstanbul 2011), Çocuklar İnsandır (İstanbul 2013), Neredesin Arkadaşım (İstanbul 2014), Yağmurla Gelen (İstanbul 2015).
Fıkra, Deneme, Makale ve Gazete Yazıları:
Taş Çatlasa (İstanbul 1961), Baldaki Tuz (haz. Alpay Kabacalı, İstanbul 1974), Ağacın Çürüğü (haz. Alpay Kabacalı, İstanbul 1980), Yüzler (İstanbul 1994, Abidin Dino ile birlikte), Ustadır Arı (haz. Alpay Kabacalı, İstanbul 1995), Zulmün Artsın (haz. Alpay Kabacalı, İstanbul 1996), Binbir Çiçekli Bahçe (İstanbul 2009).
Halk Bilimi Derleme ve Araştırmaları:
Ağıtlar (Adana 1943), Gökyüzü Mavi Kaldı, Halk Edebiyatından Seçmeler (İstanbul 1982, Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte), Sarı Defterdekiler, Folklor Derlemeleri (haz. Alpay Kabacalı, İstanbul 1997).
Yaşar Kemal’in ayrıca Bugünlere Bahar İndi (şiir, İstanbul 2010), Sarı Sıcak (hikâye, İstanbul 1952), Bütün Hikâyeleri (İstanbul 1975) adlı eserleriyle A. Vidalie’den Thilda Kemal ile birlikte yaptığı Ayışığı Kuyumcuları (İstanbul 1977) adlı bir çevirisi yayımlanmıştır.
İLGİLİ ÖYKÜLER
