Abay İbrahim Kunanbayulı
Abay (İbrahim) Kunanbayulı, (1845 - 1904)
Kazak edebiyatının klasik şâiri, besteci, düşünce
adamı. Bugünkü Doğu Kazakistan vilâyeti Abay ilçesindeki
Kaska Bulak (önceki Semey vilâyeti şınğıstav bölgesi)’
ta doğmuş, şınğıstav’ın Balaşakapak yaylasında
ölmüştür. Ciydebay’da defnedilmiştir. Köy mektebinde
okumuş, on yaşını geçtikten sonra Semey’deki
medresede üç yıl kalmış, daha sonra köy hayatına
devam etmiştir. Abay’ın bütün hayatı Rusya sömürgecilerinin
Kazak bozkırına yerleştirdiği vilâyet yönetim sisteminde
geçer. Eserleri o dönemin hayatını bütün çıplaklığı
ile gözler önüne serer. Kendisi de birkaç defa idareci
seçilmiş, ömrün acı tatlı günlerini çeşitli olaylarla
geçirmiş, idareciliği kendi isteğiyle bırakmıştır.
Abay, Kazak edebiyatında yenileşme akımını
başlatan şâirdir. Kazak şiirine farklı değişiklikler getirir.
Bu büyük şâirin mirasının manevî güç aldığı bulaklar,
doğduğu il ile Doğu klasikleri ve Avrupa’ya ait
medeniyet kaynaklarıdır. Kazak edebî dilini alelâde
konuşma dilinden Avrupa klasikleri seviyesine yükselten
gösterişli fikirlerin zirvesi O olmuştur. Kazak şâirleri
içinde edebî mirası en çok araştırılan ve doğduğu ilin
manevî gıdasına dönüşen meşhur ve dâhi şâir Abay’dır.
Edebiyat dünyasında Muhtar Evezov’un birkaç ciltlik
"Abay Yolu" adlı kitabı ile tanındı.
