Abdurrahman Kadrizâde
(Tavdayır, 1876 -1938)
Abdurahman Kadrizâde, 1876 yılında, Tavdayır köyünde müftü Kerim Efendi’nin ailesinde doğdu. İlkokul ve Tavdayır medresesinde okudu. Babalarını çok erken kaybettikleri için, kardeşleri onun sorumluluğunda büyüdüler.
A. Kadrizâde, tahsil meselesine çok ciddî yaklaşarak, Arapça, Farsça ve Rusça’yı, astronomi ve coğrafyayı mükemmel bir şekilde öğrendi ve sonunda da mezkur medresenin müderrisi oldu. 1920’li yıllarda "Yeni Dünya" gazetesinde çalıştı. Şairin torununun verdiği bilgiye göre, şair, 1935 yılında "milliyetçilik" ve "Türkçülük" suçlamaları ile çalıştığı "Yeni Dünya" gazetesinden kovuldu. Bu sırada çok ciddî bir hastalığa yakalanan Abdurahman Kadrizâde, 1938 yılının Ağustos ayında vefat etti.
Şiirlerinin büyük bir kısmını 1920’li ve 1930’lu yıllarda yazmıştır. Kırım Türkçesi ve Türkiye Türkçesini çok iyi bilen şairin yazdığı şiirlerde zaman zaman Türkiye Türkçesinin özellikleri görülür. Eserleri, halk edebiyat motiflerini taşıdığı için çok özeldir. "Ögütçinifi Yeni Öğütleri" (1927), "Qart Qıznın Tüşünceleri" (1928), "Çırq mırqmı, mırq çırqmı?" (1928), "Qardaşçasına Bir Öğüt" (1928), "Yulma Be Yahu!" (1928), "Köylü ve Irgat" (1929) gibi şiirleri mizah ve öğüt ifadeleri taşımaktadır.
Abdurahman Kadrizâde, Kınm Tatar edebiyatında tercümanlığı ile de çok tanınmaktadır. Emile Zola’nm "Para" (1930), Mihail Şolohov’un "Aqtarılğan Qırtışlar" (1934) gibi kitaplarını ve bir çok diğer meşhur yazarların eserlerini Kırım Tatar diline çevirerek neşretmiş tir.
Savaştan sonra bir sürü şiiri "Lenin Bayrağı" gazetesinde (1967), E. Şemizâde’nin "Ömür ve Yaratacılıq" isimli kitabında (1974) ve "Yıldız" dergisinde (1990, Sayı: 6) basılmıştır.
A.Kadrizâde’nin bazı eh/azmaları ve 1897 yılından itibaren yazdığı günlük defteri bugüne kadar muhafaza edilmiştir.
