Agâh Sırrı Levend

Okunma Sayısı: 1676

26 Ocak 1894 tarihinde Rodos’ta doğdu. Edirne Mülkiye Rüşdiyesini (1906) ve Askerî Rüşdiyeyi (1909) bitirdi. İstanbul Kabataş İdadîsinde okurken Balkan Savaşı sırasında okul binası hastahane hâline getirilince Konya’ya gitti ve Konya İdadîsini bitirdi (1913). İstanbul Darulfünûnu Edebiyat Şubesine girdiyse de Birinci Dünya Savaşında askere alınarak Şark Cephesine gönderildi. Dönüşünde yüksek öğrenimini tamamladı (1919). Âşiyan Lisesinde, kurucusu olduğu Özel İstiklâl Lisesinde öğretmenlik ve idarecilik (1922-1940), İstanbul Lisesinde (1927-1940) ve Gazi Eğitim Enstitüsünde (1947-1949) öğretmenlik, Aydın milletvekilliği (1940-1946), TDK genel yazmanlığı (1951-1960) ve başkanlığı (1963-1966) yaptı. İ. Ü. Edebiyat Fakültesinde Türk edebiyatı tarihi üzerine ders verdi (1953-1956). 28 Ekim 1978 yılında Ankara’da öldü. Zengin kitaplığı Atatürk Üniversitesi bünyesindedir.

Agâh Sırrı Levend öğretmenlik yaparken yayın hayatına da girdi. Yeni Gün gazetesinde muhabir olarak çalıştı. Arkadaşı Mehmet Servet’le Felsefe ve İçtimaiyat (1927-1930), Eminönü Halkevi adına Yeni Türk (1936-1940) dergilerini çıkardı.

İlk yazısı ’Hayatta Say’ Konya’da Babalık gazetesinde yayınlandı (1913). Önce roman ve hikâye türünde eserler yazdı. Sonra edebiyat tarihi sahasındaki çalışmalarına ağırlık verdi. Edebiyat tarihimizle ilgili pek çok konuyu aydınlattı.

Eserleri: Acılar (Roman, 1928), Edebiyat Tarihi Dersleri (I. cilt, Tanzimata kadar, 1931; II. cilt, Tanzimat Edebiyatı, 1934; III. cilt, Servet-i Fünûn Edebiyatı, 1938), Maarifimiz ve Milli Terbiyemiz (1940), Eserler ve Şahsiyetler (1940), Halk Kürsüsünden Akisler (1941), Divan Edebiyatı (1941), Nabi’nin Sûrnamesi (1944), Profesör Ferid Kam, Hayatı ve Eserleri (1946), Atai’nin Hilyetü’l-Efkâr’ı (1948), Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Safhaları (1949; Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri adıyla, 1960), Türk Edebiyatı (Lise II. sınıflar için, 1950), Mantıku’t-Tayr (Tıpkıbasım, 1955), Gazavât-nâmeler ve Mihailoğlu Ali Bey’in Gazavat-nâme’si (1956), Türk Edebiyatında Şehrengiz ve Şehrengizlerde İstanbul (1958), Arap ve Fars Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnûn Hikâyeleri (1961), Ümmet Çağı Türk Edebiyatı (1962), Türkçülük ve Millî Edebiyat (1962), Ali Şîr Nevâî (4 cilt, 1965-1968), Türk Edebiyatı Tarihi (1973).

İsmail Ulçugür’ün yazar hakkında incelemesi: Âgah Sırrı Levend (1982).