Arif Nihat Asya

Okunma Sayısı: 1546

Millî edebiyat akımının Cumhuriyet’ten sonra yetiştirdiği en güçlü temsilcisi olan Arif Nihat Asya, 7 Şubat 1904 tarihinde İstanbul’un Çatalca ilçesinin İnceğiz köyünde doğdu. Şair doğum yerini bir şiirinde şu mısralarla açıklar: «Nerelisin diye soruyorlar: / İnceğiz köyünde doğmuşum... / İnceğiz’i Çatalca’ya, / Çatalca’yı İstanbul’a bağlamışlar... /İstanbullu olmuşum.» Ebced hesabiyle yazdığı ve doğum tarihini veren «Arifin Doğumu - Hicrî 1321 -» başlıklı rubaisi ise şöyledir: «Arif, gökten koğuldu bozguncu diye... / Çeksin bu cezayı boynunun borcu diye! / Elbet uygun olacaktır «Koğa»dan; / Dostlar, yazınız burcunu «Koğa Burcu» diye!»

Asıl adı Mehmet Arif olan şairin babasının adı Ziver, annesinin adı ise Tırnova’lı Osman kızı Fatma’dır. Baba tarafı, Ahi ustası Kapusuz Hacı Ahmed’e kadar varır. Yedi günlükken babasını kaybetti. Bir sene sonra annesi tekrar evlendirildi. İkinci eşinin Filistin’e tayini çıkınca İstanbul’dan ayrılmak zorunda kalan Fatma Hanım’ın bütün ısrar ve çabalarına rağmen dede küçük Arifin götürülmesine izin vermedi. Önce dedesi sonra ninesi öldü. Bundan sonra Safranbolu’nun Yazı köyünden eniştesi Mehmet Fevzi Efendi ile, babasının ana bir kardeşi olan halası Gülfem Hanım tarafından himaye edildi.

Öğrenim hayatına dört yaşında İnceğiz köyü İmamı Hüseyin Efendi’den Kur’ân harfleri öğrenerek başlayan Arif Nihat, daha sonra Çatalca köylerinden Örücülü köyünün okuluna devam etti. Balkan Harbi ve bu harbi takip eden bozgundan sonra halasının ailesi ile birlikte İstanbul’a göçtü. İlk öğrenimine Kocamustafapaşa ve Haseki mahalle mekteblerinde devanı etti. Ona öğrenimine Aksaray’la Haseki arasındaki Yusufpaşa semtindeki Gülşen-i Maarif Rüştiyesi’nde başladı. Halasının ricası ve Gülşen-i Maarif Mektebi Müdürü Ali Bey’in delaletiyle bir müddet sonra Bolu Sultanîsi’ne parasız yatılı öğrenci olarak kaydedildi. Orta öğrenimini Kastamonu Sultanîsi’nde tamamladı. Millî mücadele yıllarını Kastamonu’da geçiren Arif Nihat, yüksek öğrenim için İstanbul’a geldi. Ankara Maarif makamlarının yardımı ve emri ile İstanbul Darülmuallimîn-i Aliyesi’ne «Yüksek Öğretmen Okulu» önce misafir, sonra öğrenci yazıldı. Burada okurken bir taraftan da önce İstanbul Postanesi Haricî Telgraf Kontrol Kaleminde, sonra Anadolu Ajansı İstanbul mümessilliği emrinde çalıştı. Yüksek Öğretmen Okulundan 1928 yılında edebiyat öğretmeni olarak mezun oldu.

İlk evliliğini bu yıllarda Hatice Semiha Hanım ile yapan ve bu evliliğinden iki çocuk sahibi olan Arif Nihat, Yüksek Öğretmen Okulu’ndan mezun olur olmaz Adana’ya tayin edildi. Ondört yıl boyunca Adana’daki Erkek Lisesi, Kız ve Erkek Öğretmen Okulu ve Amerikan Kız Koleji’nde edebiyat öğretmenliği ve müdür yardımcılığı yaptı. Bu arada İstanbul ve Ankara’da Topçu olarak vatanî görevini tamamladı.

Adana’da ikinci evliliğini Servet AKDOĞAN ile yapan şair, askerlikten sonra Malatya Lisesi Müdürlüğü’ne tayin edildi. Millî Şef devrinin siyasî baskılarına karşı çıktığı için, altı ay sonra bu görevden azledildi. Bir müddet aynı okulda edebiyat ve Fransızca öğretmenliği yaptıktan sonra ikinci askerliğini yapmak üzere Diyarbakır’a gitti. İkinci askerlik dönüşü, eşi Kimya Öğretmeni Servet Asya ile birlikte Adana’ya tayinini istedi. Eşi ile birlikte Adana Erkek Lisesi’ne tayin edildiler. Adana’ya bu ikinci gelişinde, 1945’ten 1948’e kadar üç yıl kalabildi. Çünkü, bir taraftan Adana Erkek Lisesi ve Tarsus Amerikan Koleji’nde öğretmenlik yaparken, diğer taraftan da yeni kurulan Demokrat Parti’yi tutan gazetelerde günlük yazılar yazıyordu. 1948 yılında Demokrat Parti taraftarı gazetelerde yazı yazıyor, diye Adana’dan Edirne’ye sürüldü. Aynı yıllarda uzun süredir ölmüş bildiği annesinin izini Filistin (Akkâ)’da bularak onu ziyarete gitti. Edirne Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaparken 1950 seçimlerinde Seyhan Milletvekili seçildi.

Her şeyi duyduğu ve düşündüğü gibi söylediğinden politikacı olamayan Arif Nihat, 1954 yılında tekrar çok sevdiği öğretmenlik mesleğine döndü. Şair, Eskişehir Lisesi ve Ankara Gazi Lisesi’nde görev yaptıktan sonra, 1959 yılında eşiyle birlikte Kıbrıs’a tayin edildi. İki yıl Lefkoşe Türk Erkek Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği görevinde bulundu. 1961 yılında anavatana dönen şair, tekrar Ankara Gazi Lisesi’ndeki öğretmenliğine tayin edildi.

1 Mart 1962 yılında emekli olan Arif Nihat Asya’nın «50. Sanat Yılı» 8 Şubat 1969 cumartesi günü, kalabalık bir sanatçı ve dinleyici grubunun iştirakiyle Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonunda yapıldı. Dört çocuk sahibi olan Arif Nihat Asya, 5 Ocak 1975 tarihinde tedavi edilmekte olduğu Ankara Numune Hastanesi’nde vefat etti.