Charles Darwin
12 Şubat 1809 tarihinde İngiltere’nin Shrewsbury kasabasında doğdu. Tam adı Charles Robert Darwin’dir. Baba tarafından Erasmus Darwin’in, anne tarafından da Josiah Wedgwoods’un torunuydu. Büyükbabası olan erken evrimci düşünürlerden, ünlü hekim ve şair Erasmus Darwin’den etkilendi. Her iki aile de üniteryan inanışı tercih etmişlerdi ancak Darwin agnostik denilen bilinmezci bir düşünce yapısına sahipti. İlk olarak 1818-1825 arasında erkek çocuklar için özel bir okul olan Shrewsbury Okulunda öğrenim gördü. 1822 yılında kardeşiyle birlikte bir kimya laboratuarı kurdu. Bu laboratuar sayesinde bilimsel deneylerin prensiplerini öğrendi. 16 yaşındayken Edinburgh Üniversitesinde tıp okumaya başladı. 1825 yılının yazını, Shropshire’ın fakir insanlarını tedavi etmeye çalışan babasına asistanlık yaparak geçirdi. Okuldaki ikinci senesinde doğa tarihiyle ilgilenen bir topluluğa katıldı. Burada Jean-Babtiste Larnarck’dan evrim teorisini öğrendi ve öğretmeni Robert Edmund Grant ile deniz canlılarını inceledi. Bu araştırmalar sırasında Darwin, homolojiyi, yani birbirinden tamamen farklı türlerin aynı temel yapıya sahip organlarının bulunduğunu keşfetti. Ayrıca Robert Jameson’dan bitkilerin sınıflandırılmasıyla ilgili dersler aldı ve Avrupa’nın en büyük müzelerinden biri olan Edinburgh Kraliyet Müzesi’nin bitki koleksiyonunun düzenlenmesinde öğretmenine yardımcı oldu. 1827 yılının Nisan ayında Edinburg Üniversitesini terk etti. Ocak 1828’de rahip olmak amacıyla Cambridge’deki Christ’s College’a kayıt oldu. Cambridge yıllarında amatör olarak böcekbilimle ilgilendi ve ünlü teolojist William Paley’ın kitaplarıyla yine bu yıllarda tanıştı. 1828 yılında botanik profesörü John Stevens Henslow ile tanıştı ve yakın arkadaş oldu. 1831 yılında Henslow’dan aldığı dersler sayesinde okulundan başarıyla mezun oldu. 21 Şubat 1829 tarihinde ünlü böcekbilimci Frederick Hope ile tanıştı. 1831 yılında İngiliz Kraliyet Donanmasına ait HMS Beagle isimli gemi ile Güney Amerika’dan Yeni Zelanda’ya pek çok yere yaptığı seyahat ile araştırma yapma fırsatı buldu. İki yıl sürmesi planlanan yolculuğu beş yıl sürdü. ve yolculuk sırasında birçok canlı türü, jeolojik oluşum ve fosil keşfetti, bunlardan örnekler topladı. Bu bilgileri ve örnekleri zaman zaman Cambridge’e yolladı ve bu sayede kendisi orada olmamasına rağmen ünü doğa bilimciler arasında yayıldı.
4 Ocak 1837’de Londra’daki Royal Geological Society önündeki ilk konuşmasını yaptı. Bütün önemli jeoloji uzmanlarının yer aldığı bu toplantı, Darwin’in kendini kanıtlaması için çok büyük bir fırsat oldu. Konuşmasının konusu, Güney Amerika’nın tarihsel jeolojik oluşumuydu. Gemiyle yaptığı seyahat sırasında elde ettiği bilgileri bu toplantıda katılımcılarla paylaştı. Bu konuşma toplantıya katılan bütün bilim adamlarından büyük ilgi gördü.
6 Mart 1837’de kardeşiyle beraber Londra’ya taşındı. Birkaç hafta boyunca kardeşi onu Londra’daki önemli bilim adamlarıyla tanıştırdı. Bunlardan biri de ilk hesap makinesinin mucidi olan Charles Babbage’dı. Babbage, Darwin’i doğadaki her olayın belli kurallara dayandığı fikriyle tanıştırdı. Bu fikir onu türlerin geçirdikleri değişimlerle ilgili doğa kanunlarını öğrenmeye yöneltti. Bu sırada, Darwin’in Galapagos Adaları’ndan getirdiği kuşları inceleyen ornitolog John Gould, bu kuşların, onun düşündüğü gibi ispinoz ya da çalıkuşu olmadığını, hepsinin ispinozun farklı türleri olduğunu anladı. Beagle yolculuğu sayesinde keşfettiği hayvan fosilleri arasında, tembel hayvan benzeri memeliler, hipopotam benzeri otobur bir memeli ve armadillo benzeri zırhlı bir memeli de vardı. Darwin bu hayvanların düşündüğü gibi anatomik olarak Afrika hayvanlarına değil, Güney Amerika hayvanlarına benzediğini anladı. Bu çalışmaları sırasında Edinburgh Üniversitesinden hocası olan Robert Edmund ve Dr. James Gully gibi bir grup bilim adamı, toplum tarafından sapkınlık ve dinsizlikle suçlanmalarına rağmen, türlerin birbirine dönüşebileceği fikri üzerinde çalışmaya başladı.
1837 yılının yaz aylarını türlerin değişim geçirmeleri üzerinde düşünerek geçirdi. Ana kıtalarda bulunan bazı bitki ve hayvan türlerine, okyanusun uzak yerlerinde nasıl rastladığını anlamaya çalıştı.
1837 Eylül ayında, stres ve aşırı çalışma temposu yüzünden kalbiyle ilgili sorunlar yaşamaya başladı. Kısa bir süre için çalışmalarına ara verdi ve Shrewsbury’e gitti.
Şubat 1838’de, H.M.S Beagle gemisinde yazmaya başladığı günlüklerinin ilk cildini yayınladı. Aynı ay içinde Entomoloji Topluluğu’nun başkan yardımcısı oldu. 28 Mart 1838’de Londra Hayvanat Bahçesi’ne getirilen yeni bir canlı çok ilgisini çekti. Bu, Jenny adı verilen bir orangutandı, saatlerini Jenny’i izleyerek ve küçük bir çocukla olan duygusal davranış benzerliklerini inceleyerek geçirdi.
1838 Haziran’ında sağlık problemleri arttı. Bunun üzerine İskoçya’ya tatile gitmeye karar verdi. Burada ünlü “Paralel Yollar” üzerinde çalıştı.
29 Ocak 1839’da kuzeni Emma Wedgwood (1808-1896) ile evlendi. 27 Aralık 1839 tarihinde ilk çocukları William Erasmus Darwin dünyaya geldi. 1940 yılının büyük bir kısmını hastalıkları yüzünden yatakta geçirdi. Bu süreç içinde çok az çalışabildi. 2 Mart 1841 tarihinde ikinci çocukları Anne Elizabeth Darwin dünyaya geldi. Mayıs 1842’de, araştırma serilerinden “The Structure and Distribution of Coral Reefs” yayınlandı. Aynı yıl türlerin değişimi ve doğal seleksiyon ile ilgili yazılar yazdı. Bu yazılarında doğa kanunlarının oluşumunu dinle temellendirdi. 23 Eylül 1842 tarihinde, Mary Eleanor Darwin doğdu ancak 18 Ekim’de öldü. 25 Eylül 1843 tarihinde Henrietta Darwin dünyaya geldi. Aynı yıl Beagle yolculuğunu anlatan serisini tamamladı. Bu seri; Fosiller, Memeliler, Kuşlar, Balıklar ve Sürüngenler olarak beş bölüme ayrılıyordu.
9 Temmuz 1845 tarihinde George Darwin, 8 Temmuz 1847’de Elizabeth Darwin, 16 Ağustos 1848’de Francis Darwin dünyaya geldi. 13 Kasım 1848’de, babası Dr. Robert Darwin öldü. Bu sırada geçirdiği ağır hastalık yüzünden babasının cenazesine katılamadı. Gördüğü tedavilerden sonra toparlandı ve araştırmalarına geri döndü. Ocak 1850’de sekizinci çocukları olan Leonard Darwin doğdu. 13 Mayıs 1851’de Horace Darwin ve 6 Aralık 1856’da son olarak Charles Waring Darwin doğdu. Charles Waring 1858’de öldü.
1846’da “Geological Observation on VolcanicIslands” (Volkanik Adalar Üzerine Jeolojik Gözlemler), 1846 yılında “Geological Observation on South America” (Güney Amerika Üzerine Jeolojik Gözlemler) adlı eserleri yayımlandı. 1851’de deniz kabukluları üzerine yayımladığı iki çalışmasından sonra 1853’de Royal Society (Kraliyet Derneği) tarafından Kraliyet Madalyası ile onurlandırıldı. Bu tarihe kadar jeolog olarak bilinen Darwin, bundan sonra biyolog olarak anılmaya başlandı. 1854’te Royal Society’nin, Philosophical Club (Felsefe Kulübü) üyeliğini aldı. 24 Kasım 1859’da “On the Origin of Speciesby Means of Natural Selection or the Preservation of Favoured Races in the Struggle of Life”, (Yaşam Mücadelesinde Doğal Seçme veya Avantajlı Irkların Muhafazası Yoluyla Türlerin Kökeni) bilinen adıyla “Türlerin Kökeni” eseri yayımlandı. 22 Kasım 1859 tarihinde “Origin of Species” (Türlerin Kökenleri) yayınlandı. Büyük bölümü piyasaya çıktığı ilk gün satıldı. Bu başarısının ardından Darwin, ikinci baskının hazırlıklarını yapmaya başladı. 1860 yılında Thomas Huxley isimli bir gazeteci, Darwinizm kelimesinin ilk defa kullanıldığı bir yazı yazdı. 1867 yılında Darwin’in evrim teorisi Avrupa’da yayılmaya başladı.
1871’de “The Descent of Man and Selection in Relationto Sex” (İnsanın Türeyişi ve Cinsiyete Bağlı Seçme) adlı eserini yazdı. 1872’de “The Expression of The Emotions in Man and Animals” (İnsan ve Hayvanlarda Duyguların İfadesi) ve The Expression of the Emotions in Man and Animals (İnsanda ve Hayvanda Coşkuların Dışavurumu) adlı eserlerini yazdı. 1875 yılının Temmuz ayında “Insectivorous Plants” yayınlandı.
1880 yılının başından itibaren rahatsızlıkları giderek arttı ve geçirdiği kalp krizi sonucu, 19 Nisan 1882’de Londra’da vefat etti. Yaşamı boyunca bilime büyük katkılarda bulundu. Evrim teorisiyle özdeşleştirilmesine rağmen, birbiriyle ilişkili birçok farklı bilim dalının gelişmesine ve temellerinin atılmasına önayak oldu. Evrim teorisi bugün, paleontoloji, genetik ve embriyoloji gibi bilimler tarafından geliştirilmektedir.
Kaynak:
Cemil Ozan Ceyhan, Osmanlı’da Darwin ve Darwinizm Kitapları, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Çalışmaları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Emre Doğan, Amerikan ve İngiliz Sinemasında Karşılaştırmalı Olarak Darwin ve Darwinizm, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Film Tasarımı Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
İLGİLİ ÖYKÜLER
