Kemal Derviş
10 Ocak 1949 tarihinde, İstanbul’da doğdu. Arnavut ve Gürcü bir baba ile Alman bir annenin çocuğu; Halil Hamid Paşa’nın 7. kuşaktan torunu idi. Lisans eğitimini İngiltere’de bulunan Londra Ekonomi Okulunda tamamladı ve yine aynı okulda yüksek lisans eğitimi aldı. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Princeton Üniversitesinde, iktisat alanında doktorasını tamamladı.
1973-1977 yılları arasında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Princeton Üniversitesinde ekonomi dersleri verdi. 1978 yılında Dünya Bankası’nda görev aldı ve Dünya Bankası Başkan Yardımcısı unvanıyla Arnavutluk, Macaristan ve Bosna gibi ülkelerde yeniden yapılanma çalışmalarını ve iktisadi geçiş sürecini yönetti. 1996 yılında aynı kurumda Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan sorumlu başkan yardımcılığı, ardından yoksulluğun azaltılması ve ekonomi yönetiminden sorumlu başkan yardımcılığı görevlerine getirildi.
Bu süreçte, 1973-1976 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit’in ekonomi danışmanlığı yürüttü.
Kasım 2000 ve Şubat 2001’de Türkiye’de yaşanan mali krizler sonuncunda ülkeye davet edildi. Dünya Bankası’nda yirmi iki yıl boyunca ifa ettirdiği görevinden ayrıldı ve 13 Mart 2001 tarihinde Bülent Ecevit hükûmetinde ekonomiden sorumlu devlet bakanlığı görevini üstlendi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yürüttüğü müzakereler sayesinde mali krizin en az hasarla atlatılmasını sağladı.
Türk finans sistemini yeniden yapılandıran Güçlü Ekonomi Programı’nı hazırladı. Döneminde ekonomide sabit kur rejiminden dalgalı kur sistemine geçildi. Birçok yasanın Meclis’ten geçirilmesine öncülük etti. Ocak 2002’de yaptığı bilgilendirme ile 22 Kasım 2000 tarihinden 2002 dönemine kadar IMF’den 14 milyar 396 milyon, Dünya Bankası’ndan da 3 milyar 227 milyon dolar kredi sağlandığını açıkladı.
Görevinden istifa etmesinin üzerine Cumhuriyet Halk Partisi’nden milletvekili adayı oldu ve 3 Kasım 2002 Seçimlerinde CHP’den İstanbul milletvekili seçildi.
9 Mayıs 2005 tarihinde milletvekilliği görevinden istifa etti ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na başkan olarak atandı.
Akademik sahadaki aktif faaliyetlerini sürdürdü. Sabancı Üniversitesi Uluslararası Danışma Kurulu üyeliği görevini yürüttü. Brookings Enstitüsü Başkan Yardımcılığı ile enstitünün Küresel Ekonomi ve Kalkınma Programı Başkanlığı görevlerini üstlendi. 2009-2015 yılları arasında Columbia Üniversitesinde ekonomi dersleri verdi.
Birçok kitabının yanı sıra akademik dergilerde de makale çalışmaları yayımlandı. Mart 2005’te Center for Global Development iş birliği ile “A Better Globalism” (Daha iyi bir Küreselleşme), 2006 yılında “Recovery from the Crisis and Contemporary Social Democracy” (Krizden Kurtulma ve Çağdaş Sosyal Demokrasi) adlı kitapları yayımlandı. Jaime De Melo ile ortaklaşa yayımladığı “General Equilibrium Models for Development Policy” (Kalkınma için Genel Denge Modelleri) adlı kitabı, 80’li yıllarda üniversitelerde okutulan yaygın bir ders kitabı oldu.
2001 yılında Amerikalı ekonomi dergisi “The Banker” tarafından “Dünyada Yılın Ekonomi Bakanı” seçildi. “Foreign Policy” dergisi tarafından 2005 yılında yayımlanan ve Şirin Ebadi, Václav Havel ve Orhan Pamuk gibi isimlerin yer aldığı “Dünyanın En Etkili 100 Entelektüeli” listesinde 67. sırada yer aldı.
Institut du Bosphore (Paris Bosphorus Enstitüsü), Institut de Prospective Economique du Monde Méditerranéen (IPEMED), Center for Global Development, Office Chérifien des Phosphates ve Criteria Caixa dâhil olmak üzere çeşitli kurumların danışma kurulu üyesi olarak görev aldı.
Uzun süredir Parkinson tedavisi gören Derviş, 8 Mayıs 2023 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti olan Washington D.C.’deki bir hastanede, 74 yaşında vefat etti.
İLGİLİ ÖYKÜLER
