Max Adler
15 Ocak 1873’te Viyana’da doğdu. Avusturyalı düşünür ve siyaset adamı. Avusturya Marksizminin kurucularından ve Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nin sol kanat temsilcilerinden.1896’da hukuk öğrenimini bitirdi. 1904-1922 arasında Marx-Studien dergisinin editörlüğünü yaptı. Aynı dönemde Der Kampf dergisinde makaleler yazdı. 1907’de Karl Renner ile birlikte "Viyana Sosyoloji Topluluğu"nu kurdu. 1920-1923 arasında Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nin milletvekili olarak parlamentoda bulundu. 1934’te Viyana Üniversitesinde sosyoloji dersleri vermeye başladı. Adler, "Avusturya Marksizmi" olarak bilinen ve 1904’ten sonra Karl Renner, Rudolf Hilferding ve Otto Bauer tarafından kurulan okulun felsefi kuramcısıydı. Sosyalist düşünce tarihinde, tarihsel maddeciliğin "revizyonu" denemelerinin yoğunlaştığı ve felsefeye yeni bir ilginin doğmaya başladığı bir dönemde Adler, Marksizm’in ekonomik determinizm temeline dayanan yorumlarına karşı çıktı.Tarihsel maddeciliği Yeni-Kantçı felsefeyle bağdaştırmaya çalıştı.
Marx’ın öğretisini, yaşadığı dönemin sosyal, ekonomik ve siyasal koşullarına uyarlamak isterken ve Marxizm’in değişmeye açık bir sentez olduğunu ileri sürerken, bireylerin düşünsel etkinliğini ön plana çıkaran görüşlerin savunuculuğunu yaptı. Adler, "Kausalitaet und Teleologie im Streite um die Wissenschaft" (Bilim Tartışmasında Nedensellik ve Teleoloji) adlı ilk kitabını 1904’te yayımladı. Kant’ın "sentetik a priori" adını verdiği, insan zihnine ilişkin mutlak sınırları toplumsal düzeyde ele alan Adler, insan zihninin toplumsal koşullar tarafından belirlendiğini ileri sürmüş ve bunun yol açtığı sınırlara "sosyal a priori" adını verdi. Adler’e göre, insan zihni toplum tarafından sunulan verileri seçerken özgür olmakla birlikte, çevre ve koşullar insanın bilgi ve eyleme ilişkin tercihlerini sınırlandırdı.
28 Haziran 1937’de Viyana’da öldü.
İLGİLİ ÖYKÜLER
