Mehmet Recai Kutan
5 Nisan 1930 tarihinde, Malatya'da doğdu.
Babası, Malatya’da başöğretmen ve müdür olan Kotanizadelerden İsmail Kutan; annesi Malatya’nın tanınmış Miroğlu ailesinden olan Hatice Hanım idi.
İlk, orta ve lise tahsilini Malatya’da yaptı. Lise tahsili sırasında edebiyat öğretmeni olan ünlü şair Arif Nihat Asya’dan çokça etkilendi. 1947 yılında Malatya Lisesinden mezun olduktan sonra İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesine girdi ve buradan da 1952 yılında mezun oldu. Üniversite yıllarında güreş, musiki, yayıncılık gibi alanların yanı sıra talebe birliklerinde birçok önemli çalışmalara imza attı.
17 yaşındayken ilk kez İstanbul’da denizi gördü.
Recai Kutan, iş hayatına atılmasından sonra 1954 yılında Mebrure Hanım ile evlendi ve bu evlilikten İsmail, Abdülaziz Murat ve Ahmet isimli üç çocuğu oldu. Evliliğinden yaklaşık beş ay sonra da İstanbul Kâğıthane’deki İstihkâm Yedek Subay Okuluna askerlik görevi için katıldı. 1955 yılında da askeri eğitiminin ardından Adapazarı Süvari Tümeni İstihkâm Birliğine dâhil olarak askerliğini tamamladı.
1952-1966 yılları arasında DSİ’de sırasıyla Malatya DSİ 92. Şube Başmühendisi ve 27 yaşında Diyarbakır DSİ 10. Bölge’de Türkiye’nin en genç Bölge Müdürü olarak görev aldı. Diyarbakır’daki mesai arkadaşları: Fehim Adak, Korkut Özal, Ömer Naim Barın, Mehmet Helvacı, İsmet Ağan ve Abdurrahman Ünsal idi. Bölge Müdürlüğü döneminde Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin kalkınmasında önemli bir yeri olan GAP -Güneydoğu Anadolu Projesi- çalışmalarının ortaya çıkmasında mihmandarlık yaptı. Kendilerine tahsis edilen dar mekânlarda k-hummalı çalışmalar yürüttüler, bölgenin gemlenecek baraj yerlerini haritalar üzerinde işaretlediler ve katır sırtlarında bizzat sahaya inerek o yerlere kazıklar çaktılar. Bu mühendisler Diyarbakır’ın sosyal yapısından eğitimine, yollarından suyuna, kültürel yapısından dini hayatına kadar her şeyine katkıda bulundular.
Yine bu dönemde bölgenin birçok projelerle kalkınmasını sağlamak sureti ile yer altı/yerüstü su kaynakların değerlendirilmesi ve özelliklede barajlar konusunda büyük gelişmelerin başarılmasını sağladı. Mühendislik çalışmalarının yanı sıra eğitim ve kültür çalışmalarını da yakından takip etti, Diyarbakır Ziya Gökalp Lisesinde İngilizce öğretmenliği yaptı. O günleri: “Tam iki yıl öğretmenlik yaptım Diyarbakır İmam Hatip Okulunda. Hayatımda asla unutamadığım anılarımdan biri de bu öğretmenliğimdir. Bugün bir çok yerde yürürken yolda önüm kesilerek elimi öpmeye çalışanlar işte o dönemin çalışkan Diyarbakırlı İmam Hatip Okulu öğrencileridir!” diyerek andı.
Urfa’nın, Harran’daki Şuvat (Çolpan) köyünde açılan ilk artezyen kuyusundan çıkan temiz suyla ekilen nar ağaçlarının sulandığını görünce sevinç gözyaşlarını tutamadı. Halktan aldıkları tepkileri ise: “Biz, 1954 yılında ilk temiz içme suyunu Urfa’nın Harran Ovası’nda Şuvat (Çolpan) köyünde çıkardık. Şuvat köylüleri bayram ettiler. Artezyen kuyularından fışkıran suyu görünce süt emmek için beride süt bekleyen kuzuların sevinci gibi köylülerin o sevinmelerini asla unutmadım. Zılgıt sesleriyle sevinçleri yeri göğü inletiyordu suyu gördüklerinde.” sözleri ile anlattı.
1966 yılında başladığı DSİ Genel Müdür Muavini görevinden ise 17 yıllık bir DSİ tecrübesinden sonra 1969 yılında ayrıldı.
Yine bu genç mühendisler, Diyarbakır’ın Ulu Camii avlusunda halkla birlikte cuma namazını eda ettiler. Bu hâl, şehir halkı için alışılmadık bir mahiyette idi ve halk, genç mühendisleri kendilerinden saydı. Mehmet Recai Kutan o zaman Diyarbakırlılar nezdinde “Hacı Recai” olarak anıldı.
1969 yılında TÜMAŞ, Türk Mühendislik Müşavirlik A.Ş.’yi Genel Müdür olarak organize etti. 1974-1980 yılları arasında MSP Genel Başkan Yardımcılığı göreviyle siyasi çalışmaların içerisine resmen girdi; 16, 20 ve 21. dönem Malatya milletvekili olarak TBMM’de yerini aldı.
1977 seçimlerinde MSP’den Malatya Milletvekili olmasından sonra kurulan II. MC Koalisyon Hükümeti’nde İmar ve İskân Bakanı oldu. 12 Eylül 1980 askerî ihtilalinden sonra diğer MSP yöneticileriyle beraber 10,5 ay hapis yattı. Askeri mahkeme tarafından 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı ancak Askeri Yargıtay’ın kararı esastan bozmasından beraat etti.
19 Temmuz 1983 tarihinde kurulan Refah Partisi’nde Genel Başkan Yardımcılığı ve Malatya Milletvekilliği yaptı. 1996-1997 yılları arasında 54. Erbakan Hükümeti’nde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olarak görev yaptı ve bir insanlık projesi olan D-8’in (Developing 8) kuruluş aşamasında Prof. Dr. Necmettin Erbakan ile birlikte mücadele verdi.
Refah Partisi’nin kapatılmasından sonra kurulan Fazilet Partisi’nin Genel Başkanlığını ve Fazilet Partisi’nin kapatılmasından sonra kurulan Saadet Partisi’nin Kurucu Genel Başkanı olarak uzun yıllar Genel Başkanlığını yaptı. Tüm bu süreçler çerçevesinde nezaketi ve hoşgörüsü ile herkesin “Ağabey” olarak kabul ettiği bir siyaset tarzı ortaya koydu.
Mehmet Recai Kutan halen Saadet Partisi Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (ESAM) Genel Başkanı idi.
“Unutmayın dünyayı ihtirası olanlar değil, iddiası olanlar şekillendirir.” diyerek hayat görüşünü ortaya koydu.
7 Ekim 2024 tarihinde vefat etti.
İLGİLİ ÖYKÜLER
