Mehmet Emin Yurdakul
Doğumu: 13 Mayıs 1869, İstanbul Ölümü: 14 Ocak 1944, İstanbulBeşiktaş Askerî Rüşdiyesini bitirdi. Babası balıkçı Salih Reistir. Mekteb-i Mülkiyenin idadî (lise) bölümünü, çalışmak zorunda olduğu için yarıda bırakarak Babıâli Sadaret Dairesi Evrak Odasında kâtiplik yaptı. Yaklaşık iki yıl sonra Sadrazam Cevat Paşanın emriyle Rüsumat Evrak Müdürlüğüne alındı (1892). Burada müdürlüğe yükseldi (1893). 1907 yılına kadar bu görevde kaldı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı sırasında yazdığı ’Cenge Giderken’ şiiriyle ünlendi. İttihad ve Terakki Cemiyetine girmesi ve şiirlerinde yönetimin hoşuna gitmeyen görüşler öne sürmesinden dolayı 1907’de Erzurum Rüsumat Nazırlığına atanarak İstanbul’dan uzaklaştırıldı. II. Meşrutiyetin ilânından (1908) sonra aynı görevle Trabzon’a gönderildi. 31 Mart Olayı’ndan (13 Nisan 1909) sonra İstanbul’a çağrıldı ve Bahriye Nezareti Müsteşarlığına atandı. Hicaz (1909), Sivas (1910), Erzurum (1911) valiliği yaptı. Ziya Gökalp’in ’Türkçülük’ akımını benimsedi. Türk Yurdu Cemiyeti ve Türk Ocağı derneklerinin kurucuları arasında yerini aldı. Bir süre Türk Yurdu dergisinin yayımını üstlendi. İttihad ve Terakki Fırkası ile anlaşmazlığa düşünce 1912’de Erzurum valiliğinden emekliye ayrıldı. Osmanlı Meclis-i Mebusanında Musul milletvekilliği yaptı (1914). Aralık 1919’da Türkçülük akımını güçlendirmek için bir grup arkadaşıyla birlikte Millî Türk Fırkasını kurdu. İstanbul’un işgalinden sonra Anadolu’ya geçerek millî mücadeleyi destekledi. Antalya, Adana ve İzmir dolaylarında halkın ve ordunun cesaretini artırıcı konuşmalar yaptı. Şarkî Karahisar (Şebinkarahisar), Urfa ve İstanbul milletvekilliklerinde bulundu. İstanbul Beşiktaş’ta öldü (1944). Zincirlikuyu Asrî Mezarlığına gömüldü. İlk şiiri ’Cenge Giderken’, 1897’de Selanik’te çıkan Asır gazetesinde yayımlandı. Şiirlerini daha çok Servet-i Fünûn dergisinde yayımladı. Dönemin şiir anlayışı dışında, hece ölçüsüne dayalı yalın bir dil kullandı. Osmanlıcılık ve İslâmcılık akımlarına karşı Türkçülüğü savunan şiirler yazdı. Millî Edebiyat akımının öncülerinden oldu. Millî duyguları, halk diliyle coşku dolu bir üslûpla dile getirdiği için ’Türk Şâiri’, ’Millî Şâir’ diye anılmıştır. Yalnız toplumsal iyiliğe dayandığı için şiirlerinin temeli zayıftır. Şiir dili ve estetiği zaaflarla doludur.
Eserleri
Şiir: Türkçe Şiirler (1899), Türk sazı (1914), Ey Türk Uyan (1914), Tan Sesleri (1915), Ordunun Destanı (1915), Dicle Önünde (1916), Turan’a Doğru (1918), Zafer Yolunda (1918), İsyan ve Dua (1918), Aydın Kızları (1919), Mustafa Kemal (1928), Ankara (1939), Mehmed Emin Yurdakul’un Eserleri I (Şiirler, haz. F. Abdullah Tansel, 1969)
Diğerleri: Fazilet ve Adalet (1890), Erzurum Vilayetinin İhtiyacat ve Terakkiyat Layihaları (1912), Türk’ün Hukuku (1919), Halk Hükümeti-Halkçılık (1923), Kıral Corc’a (1923), Dante’ye (1928)
İLGİLİ ÖYKÜLER
