Mevlâna İdris Zengin
1966 yılında, Kahramanmaraş'ın Andırın ilçesinde doğdu.
Matbaacılık yapan ve genç yaşta kaybettiği ağabeyi Nedim Ali ile birlikte Andırın'a çeşitli kitap ve dergiler getirterek okuma zevki kazandı. Henüz yedi yaşındayken Binbir Gece Masalları'nı okudu. Kemalettin Tuğcu ve Ömer Seyfettin de bütün hikâyelerini okuduğu isimler arasındaydı. Çocukluk döneminde yayımlanan tüm çizgi romanlara hâkimdi.
İlköğrenimini Andırın'da, ortaokul ve lise eğitimlerini ise Kahramanmaraş'ta tamamladı. Kahramanmaraş Çocuk Kütüphanesi'nde artan okuma zevkiyle orta ikinci sınıfta ilk eserini verdi. İlk denemesi 1978 yılında Yeni Devir gazetesinde yayımlandı.
Lise yıllarında da başarılı bir öğrenci oldu. Mevlâna Celaleddin Rumi ile ilgili hazırladığı sunum öğrenciler ve öğretmenler tarafından çok beğenilince kendisine “Mevlâna” diye hitap edilmeye başlandı.
1989 yılında, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Edebiyat camiası ile de bu yıllarda tanıştı. 1987'de yayımlanan Kuş Renkli Çocukluğum isimli ilk kitabı Gökyüzü Yayınları Çocuk Edebiyatı Ödülü’nü aldı. Diriliş, Dergâh, Albatros, Düşler, Bürde, İkindi Yazıları, Geniş Zamanlar ve Gerçek Hayat gibi sanat ve edebiyat dergilerinde çok sayıda yazısı yayımlandı.
Çocuklar için yazdığı masal ve hikâyeleri, TRT başta olmak üzere televizyon kanallarında çizgi film olarak yayınlandı. Bazı hikâye ve masalları, amatör tiyatrolarda oyuna çevrildi. 1998 yılında yayımladığı Korku Dükkânı kitabı ile Türkiye Yazarlar Birliği Çocuk Edebiyatı Ödülü'nü aldı.
2007 yılında Kosova/Prizren'de yayımlanan Türkçem dergisinin uluslararası çocuk edebiyatına katkı sunanlara verdiği yılın ödülünü aldı. 2010‟da TRT‟de yayınlanan Asla ve Daima Nuri Pakdil isimli belgeselin metnini yazdı ve konsept danışmanlığını yaptı. 2011’de Birikim Eğitim Kurumları tarafından “En Başarılı Çocuk Yazarı” seçildi. 13 Nisan 2012’de Diyarbakır’da düzenlenen Uluslararası Sezai Karakoç Sempozyumu’nda Karakoç’un şiirlerinden ve hayatından esinlenerek hazırladığı Gül Sesleri isimli belgeselin gösterimini yaptı.
Yetişkinler için yazdığı İyi Geceler Bayım isimli şiir kitabı Farsçaya çevrilerek İran’da yayımlandı ve yılın en iyi tercüme ödülünü aldı, çeşitli televizyon ve radyo programlarında tanıtımı yapıldı. Birçok eseri İngilizce, İtalyanca, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Macarca, Lehçe, Felemenkçe, Rusça, Arapça, Farsça ve Urducaya çevrildi.
Hukuk eğitimi almasına rağmen avukatlık stajı dışında mesleğini yapmadı. Asıl mesleğini yapmayarak çocuk edebiyatına yönelmesinin nedenini şöyle ifade etti: "Çocuklar üzerine özel bir eğitim almadım. Ancak çocuğa karşı hep bir ilgim oldu. Çocuk denince, ben her zaman olduğum yerde kalırım. Düşünürüm, istediklerim hemen dilime gelmez. İnsanlar arasında çocukları seviyorum. Hukuk, anlaşmazlıklar dünyasıdır ve didişen mevcut hukuk sisteminin adaleti getireceğine inanmadığım için hukukun çizilmiş yolunda yürümek yerine; harfleri, kelimeleri seçtim, edebiyatı, kendi yollarımda yürümeyi tercih ettim."
Bir dönem, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi ve Recep Tayyip Erdoğan'ın basın danışmanlığını yaptı. Millî Eğitim Bakanlığı Çocuk ve Gençlik Yayınları Danışma Kurulunda bulundu. İstanbul Çocuk Meclisi Genel Sekreterliğini yaptı.
Eserlerinin hitap ettiği kitleyi: "Genel olarak 9-13 yaş arası çocuklara hitap ediyorum. Hedef kitlem, afallamayan, zeki, espriyi hemen anlayan, espri üretme ve algılama sınırı yüksek ve belirli bir romantizmden uzak olmayan çocuklar. Bazen daha küçük yaşlarda da bu özelliklere sahip çocuklar çıkabiliyor." sözleriyle ifade etti.
Edebiyat sahasında masalları ile ön plana çıkarken, masalın gerçek hayatla bağlantısını da: “Hücreye atıyorsunuz adamı, acı çeksin diye. Pencereden bakıyorsunuz adam size gülüyor... Bu, iktidar sahibini çıldırtan bir şeydir. Masal da böyle, iktidar bir gerçeklik sunuyor, masalcı, masal okuru ya da dinleyici o gerçekliğin içinde var olduğu halde, oradan ona masal yoluyla gülümsüyor, nanik yapıyor...” sözleriyle açıkladı.
Masal türünü tercih etmesinin esas nedenini ise şu şekilde belirtti: "Masalda verilen gerçeğin tamamen dışına çıkmak mümkün ama dünyanın acımasızlığı çok keskin ve acımasız olabiliyor. Masal bile bazen 'ben ne yapabilirim ki' diyebiliyor. Yine de masal mevcut dünyanın karşısına mümkün bir dünyayı koyabilme, en azından o dünyayı işaret edebilme gücünü içinde barındıran bir form. Yani masal, kendini sınırlamaya çalışan gerçekliği parçalayarak hakikati işaret edebilme yetenek ve imkânını taşıyan bir form. Ben bu formu küstah, güzel, centilmen, absürt ve gerekli buluyorum. Masal formunun eski ve yeni içerikleri, yolları, bahçeleri, durakları, şusu busu… Hepsi hem sınırları aşmaya çalışır hem de bu cehdi sebebiyle size sınırları göstermiş olur."
Üslubunun mizah ve ironiye yakınlığını ise şu sözleriyle dile getirdi ve açıkladı: "Bu dünyadaki büyük kaosun, boşluğun ya da acının panzehriymiş gibi, belki trajediyi dengelemek için, belki insan böyle bir şeydir. Bilemiyorum. Ben mizahı bir imkân olarak kullanıyor değilim. Yani böyle bir niyetle mizaha bulaşmam. Masallarımda bir mizah veya tam tersi bir tat alan varsa, bu biraz da metinle ilişki kuran kişinin algısıyla ilgili. Metnin hiç mi suçu yok diyeceksin. Olmaz mı? Var tabii. Ama hususen trajik olsun diye değil. Dünya gibi işte bir arada ve tuhaf."
Evrensellik ve değerler konusundaki tutumuyla ilgili şunları dile getirdi: “Kitap yazarken kişisel kaygılarım var ama o kişisel şeyler benim evrenim. Adalet, iyilik, güzellik ve doğrular. Değerli olan bu ve karşıt kavramlar etrafındaki tutumumuz. Doğru tarafta yer alabiliyor muyuz, yoksa bilincimiz artık siyah mı? Temel mesele budur. Ama başkaları derse ki bu değil, güler geçerim. Herkesin evreni kendine.”
Mevlâna İdris, masallarında klasik masal anlayışına uymadı. Masallarıyla yirmi birinci yüzyılın çocuklarına seslendi. Bugünün popüler unsurlarını masallarına dâhil etti; onun masallarında televizyonlar, bilgisayarlar, telefonlar yer edindi.
7 Haziran 2022 tarihinde, geçirdiği kalp rahatsızlığı sonucu, 56 yaşında vefat etti.
ESERLERİ:
Acayip Dükkânlar
Hayal Dükkânı (2016)
İyilik Dükkânı (2016)
Sinir Dükkânı (2016)
Korku Dükkânı (Tarihsiz)
Acayip Hayvanlar
Dünyanın En Uğur Böceği (2005)
Dünyayı Delen Köstebek (2015)
Filozof Köpek (2005)
Gazoz Çeşmesi (2015)
Hipnozcu Kedi (2015)
Kardan Tavşan (2005)
Kirpinin Bahar Konseri (2015)
Kuşkucu Horoz (2005)
Kuyruğu Dumanlı Kedi (2015)
Romantik Tilki (2005)
Uçan Eşek (2005)
Vejeteryan Aslan (2015)
Başka Çocuklar
Behram Geri Dön (2016)
Bir Çuval Gözlük (2016)
Bulut Çocuk (2016)
Çocuk Kırmızı (2016)
Dünyayı Kurtaran Çocuk (2016)
Halepli Zeynep (2016)
Havuç Havuç Havuç (2016)
Küçük Süpermen (2016)
Mavi Çocuk (2016)
Sarı Telefon Sokağında Rüya (2016)
Sessizlik Torbası (2016)
Tuz (2016)
Hayvanlar İş Başında
Bakkal Kaplan (2015)
Baloncu Kirpi (2015)
Diş Hekimi Timsah (2015)
Doktor Tilki (2015)
Kasap Köpek (2015)
Öğrenci Eşek (2015)
Öğretmen Öküz (2015)
Trafik Polisi Kurbağa (2015)
Tuhaf Adamlar
Dokuz Düğmeli Adam (2004)
Düşünen Adam
Kuş Adam (2004)
Masal Alan Adam
Para Dağıtan Adam (2004)
Profesör Haşır Huşur (2004)
Saçları Dökülen Adam (2004)
Şifrelerini Kaybeden Adam
Televizyonları Bozulan Şehirdeki Sinirli Adam
Tersine Adam (2004)
Yağmurlu Şehirdeki Adam
Şiir Kitapları
İyi Geceler Bayım (2016)
Dondurmalı Matematik (2017)
Kuş Renkli Çocukluğum
Sufi ile Pufi
Tehlikeli Bir Kipat
Çınçınlı Masal Sokağı
Kirpiler Şapka Giymez
Mardinli Saatçi ile Madridli Zapparo
Deneme Kitapları
Vay Canına (2004)
Kaynak: Bedreddin Sina KILINÇ, Mevlâna İdris Zengin'in Hikâye Ve Masallarındaki İletiler ve Bu İletilerin Türkçe Eğitimi Açısından İncelenmesi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2014.
İLGİLİ ÖYKÜLER
