Pol Pot

Okunma Sayısı: 1614

Saloth Sâr adıyla, 19 Mayıs 1925te, Kamboçyanın Kampong Thom şehrinin Prek Sbauv köyünde doğdu. Dokuz çocuktan sekizincisidir. Kamboçya 1920li yıllarda bir krallık ve Fransız sömürgesiydi.

Sâr, Roman Katolik İlkokuluna gitti. Burada Fransızca öğrendi. 1947de okulu bıraktı. 1948de Russey Keodaki bir teknik lisede marangozluk okumaya başladı. Sınavları geçerek Fransada mühendislik okumaya hak kazandı.

II. Dünya Savaşı süresince Fransa Nazi işgali altında kaldı. 1945te Japonlar, Fransızların Kamboçya sömürgesini devraldı. Almanlar ve Japonlar II. Dünya Savaşında yenilince, Kamboçya 1946da yeniden Fransız sömürgesi oldu.

Sâr, Fransada okumaya hak kazanan 21 diğer öğrenciyle beraber 1 Ekim 1949da Parise vardı. İleriki yıllarda Bilgi ve Dijital Teknolojiler Mühendislik Okulu adını alacak olan Fransız Radyoelektrik Okulunda radyo elektroniği okumaya başladı.

Pariste üç yıl kaldı. Bu dönemde sosyalizmle ilgilenmeye başladı ve Stalinin eserlerini okudu. 13 Ocak 1953te Saigona gitti. Kral Sihanouk, Demokrat Partinin çoğunlukta olduğu meclisi kontrolü altına aldı ve parti üyelerini tutukladı. Sâr, Vietnamlılar ve Kamboçyalılardan oluşan Marksist-Leninist çizgideki Viet Minhe katıldı. 1953te bu grubun doğu merkezinin bulunduğu Krabaoya gitti. Orada manyok bitkisini yetiştirmekle görevlendirildi ve kantinde çalıştı. Viet Minh Doğu Bölgesi sekreteri oldu.

Kral Sihanouk Fransadan bağımsızlık istedi. Reddedilince, Haziran 1953te kamusal bir direniş çağrısında bulundu. Viet Minh taburları Fransız ordusunu terk etti. Ekim 1953te tüm askerî kuvvetler Sihanoukun altında toplandı ve Kral, Kamboçyanın bağımsızlığını ilan etti. Kralın emri üzerine Viet Minh güçleri Kamboçya topraklarından çıktı. Fakat Sâr Kamboçyada kaldı.

Kamboçyalı Marksist-Leninistler, 1955 seçimlerinde yarışmak üzere Pracheachon adlı komünist bir parti kurdu. Ülkenin kralı Sihanouk ise Demokrat Partinin kazanmasından ve koltuğunu kaybetmekten korktuğu için, seçimlerde yarışmak üzere Sangkum Reastr Niyumu (Halkların Sosyalist Topluluğunu) kurdu. Hileli geçen 1955 seçimlerinde Sihanoukun partisi mecliste doksan bir koltuk edindi. Sâr takma bir adla, Kamboçyanın Boeng Keng Kang eyaletine kaçtı ve orada özel bir okulda tarih, coğrafya, Fransız edebiyatı ve ahlak dersleri vermeye başladı.

Sihanaouk, Marksist-Leninist hareketi bozguna uğrattı. Sârın da başında bulunduğu birkaç kişi, yeni bir Marksist-Leninist parti hazırlıklarına başladı. Fakat parti bu sefer hücreler hâlinde ve sadece belirli üyeler çevresinde örgütlendi. Toplantılar belirli evlerde yapıldı. 1959da ise Kamboçya Emek Partisi adıyla resmen kuruldu. Partinin üyelerinden biri olan Samouth, Haziran 1962de tutuklandı, işkence gördü ve öldürüldü. Partinin önde gelen diğer ismi Nuon Chea da politik aktiviteden çekildi ve Sâr parti lideri oldu. Partinin adı Kamboçya İşçi Partisi olarak değiştirildi.

Prens Sihanouk, babasının 1960ta ölmesi sonrasında, devletin yetkilerini eline aldı. Öğrencilerin Hükûmet karşıtı gösterileri ülkede bir kaosa yol açtı. Sihanouk meclisi lağvetti, yeni seçim çağrısı yaptı ve sol eğilimli otuz dört kişilik bir liste hazırladı. Amacı, bu listede yer alan bir isimle yeni bir yönetim kurmaktı. Sâr da bu listedeydi. Fakat Sâr, Sihanoukla görüşmeyi reddetti.

1964te Sâr Ofis 100 adlı kendi karargâhını kurdu. Amacı, Marksist-Leninist Vietnamlıları yetiştirerek Sihanouk iktidarını devirecek orduyu kurmaktı. Sâr 1965te Kuzey Vietnam Hükûmetiyle görüşmek için yürüyerek Hanoiye, oradan da uçakla Pekine gitti. Çin Komünist Partisinden destek aldı. Ocak 1968de Kamboçya İç Savaşı başladı.

ABD, 1970te Kamboçyada darbe yaptı. Darbenin ardından Kral Sihanouk Çin’e kaçtı. Kızıl Kmerler ABD destekli yeni yönetimi tanımadığı belirterek sahneye çıktı. Kızıl Kmerlerin lideri Sârdı. Kızıl Kmerler Kral Sihanouk tarafından desteklenince, Sâr, halkı da arkasına aldı ve 5.000 kişilik askerî birlik, halkın katılımıyla 70.000 kişiye ulaştı. Sârın liderliğindeki Kızıl Kmerler ile askerî yönetim arasında yaşanan iç savaş 1975te bitti. Savaşı Kızıl Kmerler kazandı. Devlet başkanı olan Sâr, Pol Pot takma adını aldı.

5 Ocak 1976da yeni Anayasa yürürlüğe girdi ve ülkenin adı Demokratik Kamboçya olarak değiştirildi. Yapılan seçimle Pol Pot devlet başkanı oldu. Prens Sihanouk ise Hükûmette yer almadı ve gözaltında tutuldu.

Pol Potun hedefi, ülkenin çiftlik makineleşmesini beş ila on yıl içerisinde %70e çıkarmak ve on beş ila yirmi yıl içerisinde, kendi kendine yetebilen modern bir tarım sistemi kurmaktı. Dışarıdan gelecek etkileri yok etmek için ithalatı yasakladı. Sıfır yıl adlı politika yürürlüğe kondu. Buna göre toplumda yer edinen tüm kültürel ve geleneksel değerler tamamen yok edilmeliydi. Bu doğrultuda ülkedeki öğretmenler, sanatçılar ve aydınlar ya sürgün edildi ya da öldürüldü. 1976da Kamboçya halkı, temel hakkı olanlar, adaylar ve emanetçiler olmak üzere üç sınıfa ayrıldı. Emanetçiler, öldürülmek üzere fişlenen kesimdi. Bu sınıfların seçimde yarışma şansları yoktu. On binlerce insan zincirlenerek Ölüm Tarlaları adı verilen toplu mezarlara canlı canlı gömüldü.

İnsanlar dinlerine ve etnik kökenlerine göre de sınıflandırıldı. Çünkü Pol Potun lideri olduğu Khmer rejiminin amacı, ateist bir devlet kurmaktı. 25.000 Budist katledildi. Tüm dinler; azınlıkların kendi dillerini konuşması ve geleneklerini sürdürmesi; insanların batı kültürü ve Vietnamla iletişim kurması yasaklandı. Hükûmetten bilgi sakladığı düşünülenler, S-21 kamplarında işkenceden geçirildi. Khmer rejimi gıda kaynaklarını sistematik olarak yok etti. Balıkçılık ve ilaç ithal etmek yasaklandı. Hastaneler kapatıldı. Binlerce insan açlıktan ve hastalıktan öldü. Mallar kamulaştırıldı. Eğitim komün okullarında verilmeye başlandı. Yemekler ortaklaşa hazırlandı ve ortaklaşa yendi. Önceki hükûmetle irtibat kuran tüm bürokrat ve politikacılar öldürüldü.

Kamboçyanın Vietnamla olan ilişkileri 1975ten beri bozulmaya başlamıştı. Vietnam, Mayıs 1976da baskın yapması için hava kuvvetlerini, Aralık 1976da ise 50.000 askerini Kamboçyaya gönderdi. Saldırı 25 Aralık 1978de başladı ve Kamboçya ordusu hezimete uğratıldı. Pol Pot Tayland sınırına kaçarak gerilla hareketlerine oradan devam etti.

Vietnam Kamboçyada Ocak 1979da yeni bir hükûmet kurdu. Pol Pot ise Çinin yardımıyla ufak bir askerî ordu kurdu ve ardından Çin-Vietnam Savaşı başladı.

Çin, Pol Potun ve Pol Potun devrik hükûmeti Kızıl Khmerlerin destekçisiydi. Pol Pot bir süre Kamboçyanın Phnom Malai bölgesinde yaşadı. Vietnam kuvvetleri Aralık 1985te isyancıların ve Kızıl Kmerlerin olduğu yere saldırdı ve karargâhları yok edildi. Pol Pot Taylanda kaçtı ve altı yıl orada kaldı.

Vietnam 1989da Kamboçyadan çekildi. Pol Pot Taylanddan geri döndü. Barış sürecini reddetti ve Koalisyon Hükûmetiyle savaşmaya devam etti. Hükûmet Kızıl Kmerlerle uzlaşmaya çalıştı. Pol Pot, 19 Haziran 1997de Kızıl Kmerler ordusu komutanı Ta Mok tarafından yakalandı ve ev hapsine mahkûm edildi. 15 Nisan 1998de öldü.