Sabahattin Eyüboğlu

Sabahattin Eyüboğlu

(1908 - 13 Ocak 1973): Yazar. Trabzon-Akçaabat’ta doğdu. İkinci dönem milletvekillerinden Rahmi Eyuboğlu’nun oğlu, Bedri Rahmi Eyuboğlu’nun ağabeyidir. İlk mektebi babasının mutasarrıf olarak bulunduğu Kütahya’da, orta ve liseyi Trabzon’da okudu. Trabzon Lisesi son sınıf öğrencisiyken imtihanı kazanarak Fransa’ya gitti. Fransa’da Dijon, Lyon ve Paris üniversitelerinde dil, edebiyat ve estetik okudu (1928-1932). Dönüşünde İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı doçenti olarak tayin edildi (1933-1939). Ankara’da Maarif müfettişliği, Talim Terbiye Kurulu üyeliği yaptı, Hasanoğlan Köy Enstitüsünde kültür tarihi dersleri verdi. MEB Tercüme Bürosunda çalıştı (1939-1947). Bir yıl Fransa’da kaldı. İ.Ü. Edebiyat Fakültesinde Mukayeseli Türk- Fransız Edebiyatı (1950), İstanbul Teknik Üniversitesinde (1951) ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulunda (1958) sanat tarihi dersleri okuttu. 1960’da, 147’ler arasında üniversiteden uzaklaştırıldıysa da tekrar döndü ve yalnız İTÜ’de ders verdi. 12 Mart 1971 müdahalesinden sonra fikir birliği içinde oldukları Vedat Günyol ve Azra Erhat’la birlikte tutuklanarak 142. maddeden yargılandı. İstanbul’da öldü. Merkez Efendi’de gömülüdür.

Sabahattin Eyuboğlu, denemeler, tenkitler yazdı, tercümeler yaptı. Yazıları Hâkimiyet-i Milliye, Tan, Kültür Haftası, İnsan, Ağaç, Varlık, Tanin, Tercüme, Yaprak, İmece, Yeni Ufuklar dergi ve gazetelerinde çıktı. Sabahattin Remzi, Cim-Dal imzalarını da kullanmıştır. Meseleleri hümanist bir görüşle ele aldı. Türk kültür ve sanatını Anadolu’da gelişen antik Yunan kültürüne bağlamak istedi.

Denemeleri: Mavi ve Kara (1961), Sanat Üzerine Denemeler (1974). İncelemeleri: Avrupa Resminde Gerçekçilik Duygusu (M. Şevket İbşiroğlu ile, 1952), Fatih Albümüne Bakış (M. Ş. İbrişoğlu ile, 1955), Saklı Kilise (M. Şevket İbşiroğlu ile, 1958), Yunus Emre’ye Selâm (1966; genişletilmiş baskı: Yunus Emre, 1971), Pir Sultan Abdal (1977), Hessiodos, Eseri ve Kaynakları (1977), Köy Enstitüleri Üzerine (1979), Bütün Yazıları I: Söz Sanatları (Azra Erhat yayına hazırladı,1981), Bütün Yazıları II : Görsel Sanatları (A. Erhat, 1982).

Derlemeleri: Türk Halk Bilmeceleri (1937), Fransız Realizmi (1940), Şiirlerle Fransızca (1964), Gök Yüzü Mavi Kaldı (Halk edebiyatından seçmeler, Yaşar Kemal ile, 1978). Biyografisi: Montaigine: Hayatı, Sanatı, Eserleri (1953).

Ayrıca, Eflatun, Montaigne, La Fontaine, Connus, Gogol, P. Valéry, Kafka, Shakespeare’den çeviriler yaptı. Eski Anadolu medeniyetlerini belgeleyen filmler çekti.