Şakir Zümre

Şakir Zümre

Şakir Zümre (d. 1885, Varna - ö. 16 Haziran 1966) Cumhuriyet döneminin ilk sanayicisi, İstiklal Savaşı’nın ilk Türk özel "uçak bombası" fabrikasının kurucusu, hukukçu.

İlköğrenimini Varnada tamamladıktan sonra Cenevreye gitti. Lise eğitiminden sonra 1908 yılında Cenevrede hukuk fakültesinden mezun oldu.

I. Dünya Savaşı sırasında, Varna Türk milletvekili olarak Bulgar Parlamentosu’na 17 Türk temsilciden biri olarak girdi. Mareşal Fevzi Çakmak’ın yakın akrabası olan Şakir Zümre, aynı yıllarda Sofyada Yarbay rütbesiyle Türk Askeri Ataşeliği görevinde bulunan Mustafa Kemalle tanıştı ve yakın arkadaşlık kurdu. İstiklal Savaşına destek vermek üzere yurt dışından Anadoluya silah ve cephane gönderdiği gibi savaş sanayisinde değerlendirilmek üzere Türkiye’ye usta ve teknisyen bulunmasında da yardımcı oldu. Bu üstün hizmetleri nedeniyle İstiklal Madalyası aldı.

İstiklal Savaşı’ndan sonra Türkiyeye dönen Şakir Zümre, Atatürkün onayıyla Türkiyenin savunma sanayisinin ilk özel sektör fabrikasını kurdu. İlk üretimler Bulgaristandan getirilen yabancı teknik kadro ile yapılırken zamanla yetiştirilen Türk işçiler 1930lu yıllarda Bulgar teknisyenlerin yerini aldı. Türk Hava Kuvvetleri’nin ve Türk Kara Kuvvetleri’nin ihtiyacı olan ilk silah ve cephaneler, ilk Türk denzaltı su bombaları, Şakir Zümre Fabrikası tarafından üretildi.

Şakir Zümre Fabrikası, yalnızca yurt içi ihtiyacı olan üretimle yetinmeyerek, 1937 yılında yurt dışına, hatta Yunanistana silah ve cephane ihraç etmiştir.

II. Dünya Savaşı’nın sonunda, ABD’nin yaptığı silah yardımı sebebiyle Şakir Zümre Fabrikaları, silah ve cephane üretimini terk ederek, Türkiyede büyük isim yapacak olan "Şakir Zümre" marka sobalarını üretmeye başlamıştır. Sanayicilere tanınan hakların geliştirilmesi amacıyla yapılan ve Türkiye’nin 2. büyük iktisat kongresi olan "1948 Türkiye İktisat Kongresi"ne katılanlar arasındadır.

Şakir Zümrenin 1966da ölümünden sonra faaliyetini ancak 4 yıl daha sürdürebilen fabrika, 1970 yılında kapatılmış, büyük bir sınai potansiyel kaybedilmiştir.