Adnan Menderes

Adnan Menderes

1899 yılında Aydın’ın Koçarlı ilçesi Çakırbeyli köyünde doğdu. İlk ve orta öğrenimini İzmir İttihat ve Terakki İdadisi ve Kızılçullu Amerikan Koleji’nde yaptı. Kolej son sınıf öğrencisi iken 4 Aralık 1916’da askere alındı, 15 Aralık 1917’de Zabit Vekili (Asteğmen) rütbesine yükseltildi, 30 Ekimde terhis oldu. İstiklal Savaşında 6 Ekim 1920’de yeniden askere alınarak Aydın Askerlik Şubesi’nde görevlendirildi. 1 Eylül 1921’de Şube İnzibat Subaylığı’na atandı. 1 Mart 1922’de Menderes Bölgesi Komutan Yaveri oldu. Zaferden sonra 1 Eylül 1922’de Teğmenliğe yükseltildi. 1. Kolordu II. Şube, İstihbarat Şubesi ve İzmir Sansüründe hizmette bulundu. 1 Ağustos 1923’te terhis edildi. 12 Ağustos 1930’da İstanbul’da Ali Fethi Bey’in Başkanlığı’nda kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası’nda politikaya girerek partinin Aydın örgütünü kurdu ve İl Başkanı oldu. Partinin kendini kapatması üzerine siyasi yaşamını CHP’de sürdürdü. CHP Aydın İl Başkanlığı’na seçildi. IV. Dönem seçimlerinde Aydın Milletvekilliği’ne seçildi. Bu arada Ankara Hukuk Fakültesi’nde öğrenim görerek 1935 yılında mezun oldu. V, VI ve VII. Dönemlerde yine CHP adayı olarak Aydın’dan Milletvekili seçildi. 25 Eylül 1945’te CHP’den ihraç edildi. 7 Aralık 1945’te Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer aldı. VIII. Dönemde DP adayı olarak Kütahya’dan Milletvekili seçildi. IX. Dönemde İstanbul Milletvekili seçilerek 22 Mayıs 1950’de I, 9 Mart 1951’de II. Menderes Hükümetleri’ni kurdu. X. Dönemde yeniden İstanbul Milletvekili seçildi. 17 mayıs 1954’te III. Menderes Hükümetini kurdu. 9 Aralık 1955’te Kabinesini yenilemek suretiyle, görevini dönem sonuna kadar sürdürdü. 28 Temmuz 1957’ye kadar Başbakanlıkla birlikte Milli Müdafaa Bakanlığı’na da vekalet etti. XI. Dönemde tekrar İstanbul Milletvekili oldu. Beşinci kez Bakanlar Kurulunu kurmaya memur edildi. 27 Mayıs 1960’ta Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ülke yönetimine el koymasıyla tutuklanarak Yassıada’ya götürüldü. Yüksek Adalet Divanı’nda, Anayasayı ihlâl ve çeşitli suçlardan dolayı yapılan yargılama sonunda ölüm cezasına çarptırıldı. 17 Eylül 1961’de ölüm cezası Yassıada’da idam şeklinde yerine getirildi.