Ahmet Paşa
Divan şairi. II. Murad’ın kazaskerlerinden Veliyyüddin Efendi’nin oğludur. Edirne’de doğduğu sanılıyor. Hayatını Bursa’da geçirdiği için "Bursalı" diye tanınır. Bursa Muradiye Medresesine müderris oldu. Sonra Molla Hüsrev’in yerine Edirne’ye tayin edildi (1451). Fatih Sultan Mehmed padişah olunca onu önce kazasker yaptı, sonra musahip ve hoca olarak saraya aldı. Vezirlik rütbesini elde etti. Sehî Tezkiresi’nde "sipahi müftüsü" diye anıldığı yazılıdır. Padişah Ahmed Paşa’yı bu kadar severken, dedikodular yüzünden bir süre sonra yanından uzaklaştırdı ve hapsettirdi. Âşık Çelebi’ye göre, Fatih Ahmed Paşa’yı önce katlettirmek istemişse de vazgeçerek kapıcılar odasına kapattırmıştır. Ahmed Paşa Padişaha "kerem" redifli ünlü kasidesini gönderdikten sonra hapisten çıktı; ancak, bir daha saraya giremedi. Bursa’da müderrislik, Sultanönü, Tire ve Ankara’da sancak beyliği yaptı. II. Bayezid zamanında yine Bursa’ya döndü. Bu şehirde öldü. Muradiye Medresesi yakınındaki türbesinde gömülüdür.Ahmed Paşa’nın Divan’ı zamanımıza ulaşmıştır. Divan’ını II. Bayezid’in emri üzerine tertip etmiştir. Divan’ında 352 gazel, bir murabba, 9 Arapça manzume, 16 Farsça gazel, şiir ve müfredler bulunmaktadır. Arapça, Farsça ve Türkçe toplam 27 tarihi, 48 mukattaı ve 47 müfredi vardır.
Ahmed Paşa, devrinde "Sultanü’ş-şuarâ" unvanını aldı. Şöhreti Anadolu ve Rumeli’ye yayıldı. Ünlü Çağatay şairi Ali Şîr Nevâî II. Bayezid’e 33 şiirini gönderdi; padişah da şiirleri Ahmed Paşa’ya yolladı. Ahmed Paşa bu şiirlere nazîre söylemiştir. Ahmed Paşa Şeyhî ve Necatî arasında yetişen şairlerin en büyüğü kabul edilir. Kendisinden sonra gelen şairler üzerinde büyük etkisi görülür. Resmî, Safî, Ahî, Lâmiî, Necatî, Bâkî gibi şairler şiirlerine nazîreler yazmışlardır. Ahmed Paşa’nın "kerem" redifli kasidesi yanında "benefşe" ve "âb" redifli kasideleri de çok meşhurdur.
Ahmed Paşa Divan’ını Prof. Dr. A. Nihat Tarlan yayınladı (1966). Şiirleri üzerine incelemeler: Prof. Dr. Harun Tolasa, Ahmed Paşa’nın Şiir Dünyası (1973); Turgut Karabay, Ahmed Paşa, Hayatı, Sanatı, Eserleri (1996).
İLGİLİ ÖYKÜLER
