Asan Kaygı
Asan Kayğı, XV. yüzyılın ikinci yarısında, İdil civarında doğmuştur. Asan Kayğı hakkındaki
bilgiler, halk arasında yayılmış olan hikayelerde yer almaktadır. Altınordu Hanlığı zamanında,
kalabalık halkın birçok hanlığa bölündüğü dönemde ömrü konaklayacak yer aramakla, geleceği
üzerine tahminlerde bulunmakla geçmiştir. Bu nedenle Ş. Velihanov, Asan Kayğı’yı
"
göçebe Kazak, Nogay Halkının filozofu" diye değerlendirir. Halkının talihi için "koyun
üstünde boz turgay kuşu yuvalar" deyip, konaklayacak yer "Verimli toprak" arayarak, hızla
koşan develere binip dolaşır. O, görüp tanıdığı yerlerin değerini belirtir, bunun yanında asıl
büyük tehlikenin batıdan geleceğini de ifade eder:
"Bundan sonra türlü türlü zaman olacak,,
Zaman azıp, kanun eskiyip kötüleşecek,
Çamın tepesine balıklar çıkacak,
Çocukların hayatı tamam olacak,"
şeklinde geleceğe dair tahminlerinin yer aldığı şiirleri de vardır. Kazak Edebiyatında, "kederli
zaman" diye adlandırılan devrin, kulaklarda hala nağmesi çınlayan şarkısı Asan Kayğı’nın bu
şiiridir.
Şu boyunda bağımsız Kazak Hanlığı kurulunca, hanlığın destekçileri, ruhanî güç vericilere
dönüştü. Ömrünün son günlerini Sarıarka bozkırında geçirdi, Ulıtav’da öldü.
