F. Scott Fitzgerald

F. Scott Fitzgerald

24 Eylül 1896 tarihinde, St. Paul- Minnesota’da, Edward ve Mary McQuillan Fitzgerald’ın oğlu olarak doğdu. Annesi Mary (Mollie), McQuillan İrlanda soyundandı. Büyükbabaları, Amerika’ya İrlandada yaşadıkları yoksulluktan kurtulmak için gelmişler ve Fitzgeraldın babası Edwardın aksine ekonomik olarak başarılı olmuşlardı.

Mollie, dönemin kalıplaşmış güzellik anlayışına pek uymuyordu. Fitzgerald, sonraki yıllarda kaleme aldığı An Authors Mother adlı yazısında genç ve güzel olmadığı için annesinden utandığını belirtti. Mollie ise tek oğlunun üzerine diğer çocuklarından daha fazla titriyordu. Annesinin kendisini şımartma girişimleri, Scott’ın ona karşı duyduğu nefret duygularını daha artırıyordu.

Mart 1908’de baba Edward Fitzgerald işini kaybetti. Bu süreçte annesi, oğluna sürekli olarak McQuillansların yani kendi ailesinin desteği olmazsa yok olacaklarını söyledi. Fitzgerald’ın, temelde incelik ve başarısızlık eğilimini babasından; toplum içerisinde güvensiz olma hissi ile absürt davranışlarını ise annesinden aldığı öne sürüldü.

12 yaşında St. Paul Akademisine girdi lakin burada diğer derslerini bir kenara bırakıp edebiyat çalışmalarına ağırlık verdi. Ders esnasında öğretmenlerini dinlemek yerine macera öyküleri ve tiyatro oyunları yazmayı tercih etti. Bu sebeple notları oldukça düşüktü, okuldaki başarısızlığı anne ve babasını hayal kırıklığına uğrattı; bunun üzerine aile, oğullarını disiplinli bir yatılı okula gönderme kararı aldı.

Scott, oldukça yakışıklı ve zeki biri olduğunu düşünüyor; tüm bu cazibesinin Jerseydeki Newman Okulunda popülerlik yaratacağına inanıyordu. Ancak bu düşünceleri uzun sürmedi ve hayatın kendi etrafında dönmediğini ilk büyük hayal kırıklığı olarak burada anladı. Bencil tavırları, kurduğu arkadaşlık ilişkilerinin devam etmesine engel oldu. Derslerine karşı hâlâ ilgisizdi lakin edebiyat ve tiyatro çalışmalarında destek görmeye başladı. Yaz tatillerinde Elizabethan Dramatic Club oyunlarını sergiledi, ayrıca Newmanda da Father Fay onu yeteneklerini geliştirmesi için teşvik etti; bunları yaparken aydın ve elit kesimden arkadaşlarıyla tanıştırdı, bunlardan biri de tarihçi Hanry Adams’tı.

Tüm bu cesaretlendirme ve desteklere rağmen okuldaki performans düşüklüğü devam etti. Princeton Üniversitesine gitmeye karar verdiğinde ona, okul derecesinin yeterli olmadığı söylendi. İki kez giriş sınavından başarısız sonuç aldıktan sonra, ikna yeteneği sayesinde okul yöneticileriyle konuşup hazırlık dönemine kabulünü sağladı. Burada, zenginlerin bulunduğu ortamdaki fakir çocuktu lakin bu kez arkadaş edinmeyi başardı. John Peale Bishop ve Edmund Wilson, Scottın gelişimine ve bir yazar olarak yönünü bulmasına katkı sağladı.

Triangle Kulübü adını taşıyan topluluk; müzikal komediler yazar, besteler ve bunları kampüslerde sergilerdi. Fitzgerald, enerjisinin çoğunu burada harcayarak akademik başarısını bir kez daha göz ardı etti. Profösörler, onun tembel ve yavaş olduğunu söylediğinde eleştirileri kabul etmez ve kendisinin bir deha olduğu için derslerini zamanında yapmasının beklenmesinin saçma olduğunu savunurdu.

1917 yılında, tekrara düştüğü birinci sınıftayken yakalandığı sıtma hastalığını bahane ederek okuldan ayrıldı. Scott, o sene Triangle Kulübü’nün başkanı olmayı umuyordu ve bu emelinin gerçekleşmemesi onun yaşamı boyunca içinde bir burukluk olarak kaldı.

Ekim 1917’de orduya katıldı ve hemen New Yorktaki Brooks Brothers terzisine giderek üniforma siparişi verdi. Oradan, üzülmemesi için annesine bir mektup yazdı ve mektubunda kendisi için tehlikenin hiç sorun olmadığını, aksine çok neşeli olduğunu belirtti. Okul hayatındaki tavrını burada da sürdürdü; cephe gerisindeki eğitimler sırasında yine bir şeyler yazmakla meşguldü, savaşa fiilen katılma şansı da bulamadı.

Montgomery’de konuşlandırılmış olan birlikte bulunduğu süreçte, tanınmış bir ailenin kızı olan Zelda Sayre ile karşılaştı. Liseden yeni mezun olan Zelda, on sekiz yaşına yeni girmişti; çarpıcı güzelliği ve geleneklere uymayan tavırlarıyla dikkat çekiyordu. Fitzgerald, Zeldayı ilk gördüğünde etrafı genç erkeklerle çevriliydi. Bu durum karşısında Scott’ın rekabet duyguları kabardı ve ödülün Zelda olduğu bu yarışı kazanmayı kafasına koydu. Zelda’ya evlenme teklifi etse de iyi bir geliri olana dek olumlu cevap alamadı. Fitzgerald, Zelda’ya arzuladığı yaşamı sunacak bir konumda değildi zira Zelda başarıyı yakalayamamış bir adamla evlenemezdi. Bunun üzerine Scott kendisini yazma çalışmalarına adadı ve “This Side of Paradise” adlı eserine yoğunlaştı. Eser, Maxwell Perkins tarafından beğenildi ve yayımlanması kabul edildi.

Scott, bu dönemde profesyonel bir yazar olarak gücünün anahtarını buldu. Öykülerinin satmaya başlamasıyla birlikte oldukça iyi kazanç elde etti. “This Side of Paradise” Mart 1920’de yayımlandı, Scott artık başarıyı yakaladığı için Zelda evlenme teklifini kabul etti.

1921 yılında tek çocukları olan Francess Scott doğdu. Evli oldukları ilk üç yıl içerisinde çift, yaşamlarının en çılgın günlerini geçirdiler; zaman ve parayı hesapsızca harcadılar. Scott, beş dolarlık banknotları sigarasını yakmak için kullandı. Zelda ise her şeyi istedi, para harcayacak yer aradı. Scott, “Gatsby” üzerinde çalışırken Zelda başka erkeklerle flört etmeye başladı ve sonunda Edouard Jozan adlı biriyle evlenmek için Scotttan boşanmayı bile istedi lakin Scott bunu kabul etmedi. Tehlikeli yaşamayı seven Zelda, bunu hayatının her alanına uyguladı. Araba kullanırken, insanlarla olan ilişkilerinde ve evliliğinde hep tehlikeli dönemeçlere girdi. Tüm bunlar onu bunalıma sürükledi, hatta intihar teşebbüsünde bile bulundu. Nihayetinde Zelda’ya şizofreni teşhisi konuldu.

Nisan 1925’te “The Great Gatsby” yayımlandı ve Fitzgerald, Hemingway ile tanıştı. İkili, zıt karakterde olmalarına rağmen iyi anlaştı.

1932 yılına geldiğinde Scott artık yararlı ve kazanç sağlayan öyküler yazamadığını fark etti. Yönünü Hollywood’a çevirse de onların istediği gibi mutlu sonla biten öyküler yazamadı ve mutsuzluğunu gizleyemedi. Bunun ardından yeni bir roman yazmaya girişti. “The Last Tycoon” adını verdiği bu roman, Hollywood’la ilgiliydi.

Kalp sorunları ve diğer hastalıkları onu yavaşlattı, bu son romanını tamamlayamadı. 21 Aralık 1940ta, geçirdiği yeni bir kalp krizi sonucunda öldü.

Kaynak: rıdvan ergin, F. Scott Fıtzgeraldın The Great Gatsby ve Thıs Sıde Of Paradıse Adlı Yapıtlarında ‘Amerikan Rüyasının Sonu, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van 2005.

https://www.elipskitap.com.tr/urun/benjamin-buttonin-tuhaf-hikayesi/

https://www.elipskitap.com.tr/urun/muhtesem-gatsby/