Friedrich Engels

Friedrich Engels

28 Kasım 1820de, Prusyanın Rhine şehrindeki Barmen bölgesinde doğdu. Ailesi zengindi. Barmen ve Salfordda kumaş fabrikaları vardı. Engels on üç yaşında okula başladı, fakat kendisinden iş adamı olmasını istendiği için on yedi yaşında okuldan alındı ve babasının fabrikasında çalışmaya başladı. Çıraklık eğitimi için 1838de Bremene yollandı.

Engels Bremende Hegel okumaya başladı. Aynı yıl ilk şiirini yazdı ve diğer edebî türlerle ilgilenmeye başladı. Endüstrileşmenin toplum tabanında yarattığı tahribata dair yazılar kaleme aldı ve bunları gazetede yayımladı. Yazıların kendisine ait olduğunun anlaşılmaması için Friedrich Oswald takma adını kullandı.

1841de Prusya ordusundaki askerî görevini yerine getirmeye başladı. Görev gereği Berline gönderildi ve Berlin Üniversitesinde verilen derslere katıldı. Bu yolla, Genç Hegelcilerle de iletişim kurdu. Ren Nehri gazetesinde (Rheinische Zeitung), istihdamsızlık ve işçilerin katlanmak zorunda olduğu kötü hayat şartları hakkında makaleler yazmaya başladı.

Engels, 1842de, dikiş ipliği üreten Ermen ve Engels Victoria İmalathanesinin ofisinde çalışması için ailesi tarafından Manchestera gönderildi. Yolculuğunun başında Ren Nehri gazetesinin Colognedaki ofisine uğradı ve burada, gazetenin sahibi Karl Marksla, Manchestera vardığında ise hayat arkadaşı Mary Burnsle tanıştı. Çift evliliğe karşı olduğu için evlenmeden yaşamaya başladı.

Engels, 1843te, Politik Ekonomi Eleştirisinin Ana Hatları adlı, ekonomiyle ilgili ilk yazısını kaleme aldı. Bu yazı Parise gönderildi ve Karl Marks tarafından 1844te basıldı. Yanı sıra, Manchesterdaki gecekondular, çocuk işçiler, çevre kirliliği ve aşırı iş yükü üzerine yazılar yazıp bunları Marksa yolladı. Engels, gazetecilik ve politikayla ilgilenmeye devam etti. İşçilerle ve bir işçi hareketi olan Çarizme mensup Çartistlerle görüşmeye başladı.

1844te Almanyaya dönmeye karar verdi. Kendini materyalist ve bilimsel sosyalist olarak tanımladı. Karl Marksla çalışmak için bir süre Pariste kaldı. Marks 1843ten beri Pariste yaşamaktaydı. Ren Nehri gazetesi Prusya Hükûmetince yasaklandığından, Marks, Pariste Alman-Fransız Vakayinamesi adlı bir gazete çıkarmaya başlamıştı. Engels, Marksla 28 Ağustos 1844te Pariste buluştu ve Kutsal Aileyi yazmasına yardım etmek için Pariste kaldı. Kitap 1845te yayımlandı. Engels, aynı yıl, o güne dek kaleme aldığı makalelerini bir araya getirerek İngilterede İşçi Sınıfının Durumu başlığı altında Almanyada yayımladı. Kitap 1887de İngilterede de basıldı.

Engels ile Marks bu dönemde gizli devrimci örgüt olan Adalet İçin Birlikle haberleşmeye başladı. Fakat Marks, Hükûmet tarafından Fransadan kovuldu. Eşi ve kızıyla beraber Brüksele yerleşti. Engels ise Barmendeki evine döndü. Sonra Brüksele gitti ve Marksla beraber Alman İdeolojisi kitabını yazmaya koyuldu. Barmendeyken, Marksın kitabının Brükselde basılması için Sosyalistlerle görüşüp para topladı.

Engels ile Marks 1845 ila 1848 arasında Brükselde yaşadı. Vakitlerinin çoğu, Brükseldeki Alman işçileri örgütlemekle geçti. Alman Komünistler Birliğine katıldılar. Birlik, Marks ve Engelsi, komünizmin ilkelerini açıklayan bir kitapçık yazmakla görevlendirdi. Kitapçığın adı Komünist Parti Manifestosu olarak belirlendi ve 21 Şubat 1848de basıldı.

1848de Fransada bir devrim oldu. Bu devrim diğer Avrupa ülkelerine de yayıldı. Bu olaylar üzerine Engels ve Marks Prusyaya, Colognea döndü. Orada Yeni Ren gazetesini çıkarmaya başladılar.

Prusyada Baden ve Palatinate bölgelerinde ayaklanma yaşanınca, Engels 1849da Bavyera Krallığına gitti. Bu devrim neticesinde gazeteler sansürlendi. Darbe sonrasında Marks, Prusya vatandaşlığından çıkarılmak suretiyle ülkeden kovuldu. Önce Parise, sonra Londraya gitti. Engels Prusyada kaldı ve güneyde başlayan silahlı bir ayaklanmaya katıldı. Ayaklanma bastırıldı. Engels bu ayaklanmadan sağ kurtularak İsviçreye sığındı, ardından İngiltereye geçti. Prusya 6 Haziran 1849da Engelsi arananlar listesine koydu.

Engels İngiltereye gitti. Marksın Kapital adlı eserinin basılmasına yardım edebilmek için Manchesterdeki aile şirketine tekrar girmeye çalıştı. Kendisini gözetleyen polislerin aklını karıştırmak için, sahte isim ve ikametgâh adresleri kullandı. Bu dönemde hem Alman Köylü Savaşı kitabını yazdı hem de aile şirketinde memur olarak çalışmaya ve gazetelerde makale yazmaya devam etti. 1864te şirketin ortaklarından biri oldu. Beş sene sonra emekliye ayrılarak kendini çalışmalarına verdi.

Engels hayat arkadaşı Mary Burnü kalp krizinden 1863te kaybetti. Marks ise 1883te öldü. Bu tarihten sonra Engels, Kapitalin bitmemiş bölümlerini yazmaya koyuldu.

Friedrich Engels gırtlak kanseri yüzünden 5 Ağustos 1895te, Londrada öldü.

Önemli eserleri şunlardır: Kutsal Aile, 1844; İngilterede İşçi Sınıfının Durumu, 1845; Bay Eugen Dühring’in Bilimde Devrimi, 1878; Sosyalizm: Ütopik ve Bilimsel, 1880; Doğanın Diyalektiği, 1883; Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, 1884.