Kemal Tahir

Okunma Sayısı: 1883

(13 Mart 1910 - 21 Nisan 1973): Yazar. İstanbul’da doğdu. Asıl adı İsmail Kemalettin Demir’dir. Önce Tipi ve Benerci soyadlarını kullandı. Kasımpaşa’da Cezayirli Hasan Rüşdiyesini bitirdi (1923). Galatasaray Lisesinin onuncu sınıfına kadar okudu. Bir süre avukat kâtipliği yaptı, Zonguldak Kömür İşletmelerinde ambar memurluğu yaptı (1928-1932). Yakup Sabri, Ertuğrul Şevket, İsmail Safa ve Ârif Nihat (Asya) ile Geçit adıyla bir sanat dergisi çıkardı (7 sayı, 10 Ekim 1932-14 Temmuz 1934). Gazeteciliğe başladı. Vakit, Haber, Son Posta gazetelerinde musahhihlik, röportaj yazarlığı ve mütercimlik; Yedigün, Karikatür dergilerinde sekreterlik; Karagöz gazetesinde başyazarlık; Tan’da yazı işleri müdürlüğü yaptı. 1938’de Nâzım Hikmet’in Yavuz zırhlısında isyan çıkarmaya teşebbüs ettiği iddiasıyla açılan davada, Kemal Tahir de askerî mahkemece suçlu görülerek 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 12 yıl hapis yattı. Mahkûmiyetini İstanbul, Çankırı, Malatya, Çorum ve Nevşehir hapishanelerinde çekti. Hapisten çıktıktan sonra takma adla polisiye romanlar ve tercümeler yayınladı. 1957’de Aziz Nesin’le Düşün Yayınevini kurdu. Film senaryoları yazdı. 1968’de Sovyetler Birliği’ne davetli gitti. İstanbul’da öldü. Erenköy Sahrayıcedit Mezarlığında gömülüdür

Sanat hayatına şiir yazarak girdi. Cemaleddin Mahir ve İsmail Kemaleddin takma adlarıyla şiirler ve sosyal konulara temas eden yazılar yazdı. İlk şiiri ’Bardaki Kadınlar’ İçtihat’ta yayınlandı (Nisan 1931). Önceleri Yahya Kemal’in izinde idi. 1929’da Nâzım Hikmet’i tanıyınca çizgisini değiştirdi. 1939’a kadar yazdığı şiir ve yazılarını Geçit, Varlık ve Ses gibi dergilerde görüyoruz.

Gençlik döneminde kısa mizahî roman ve hikâyeler yazdı. Hapishane hayatı Kemal Tahir’i yeni bir değişikliğe yol açacaktır. N. Hikmet’le fikrî ayrılığa düştüğü fark edilir. Sonra üzerinde tartışılacak birçok romanını bu dönemde tasarlamış ve kaleme almıştır.

Hapisten çıktıktan sonra Körduman, Bedri Eser, Samim Aşkın, Ali Gıcırlı, F. M. gibi takma adlarla çoğu tefrika olan romanlarını yayınladı.

1957’de yayınladığı Rahmet Yolları Kesti’de eşkıyanın halk kahramanlığının karşısına çıkması, böylece bazı anlayışların yıkılması kendi etrafında tartışma başlattı.

Kemal Tahir Marxist düşünceyi millî bir görüş çerçevesinde yorumlamaya çalışması doğmatik Marxistlerin büyük tepkisine yol açtı. Resmî ideolojinin dışında görüşle yazdığı Kurtuluş Savaşı öncesi ve sonrası romanlarını, köy enstitülerinin başarısızlığını sergileyen Bozkırdaki Çekirdek’i yayınladıktan sonra karşısında çok yönlü bir cephe oluştu. Özellikle Osmanlı Devletinin kuruluşunu ele alan Devlet Ana (1967), Batıcı aydınların şimşeklerini üzerine çekti. Gericilik ve Osmanlıcılıkla suçlandı.

Kemal Tahir konuşmaları ve sohbetleriyle de ilgi uyandırmış, sonradan sohbetleri de ’Notlar’ genel başlığı ile kitap haline getirilmiştir.

Romanları: Sağırdere (1955), Esir Şehrin İnsanları (1956), Körduman (1957), Rahmet Yolları Kesti (1957), Yediçınar Yaylası (1958), Köyün Kamburu (1959), Esir Şehrin Mahpusu (1961), Kelleci Memet (1962), Yorgun Savaşçı (1965), Bozkırdaki Çekirdek (1967), Devlet Ana (1967), Kurt Kanunu (1969), Büyük Mal (1970), Yol Ayrımı (1971), Namusçular (1974), Karılar Koğuşu (1974), Hür Şehrin İnsanları (2 cilt, 1976), Damağası (1977), Bir Mülkiyet Kalesi (2 cilt, 1977). Hikâyeleri: Göl İnsanları (1955; eklerle, 1969). Araştırması: Namık Kemal İçin Diyorlar ki (1936). Mektupları: Kemal Tahir’den Fatma İrfan’a Mektuplar (1979), Mektuplar (Haz. Cengiz Yazoğlu, 1993). Sohbetleri: Kemal Tahir’in Sohbetleri (İsmet Bozdağ derledi, 1980) Notları: Sanat-Edebiyat (I, II, III, IV, 1989, 1990), 1950 Öncesi Şiirler ve Ziya İlhan’a Mektuplar (1990), 1950 Öncesi Cezaevi Notları (1990), Roman Notları I -Topal Kasırga-Darmadağın Olan Devlet (1990), Roman Notları II-Batı Çıkmazı (1991), Roman Notları III-Patriot Ömer-Gülen Azap Çıkmazı (1991), Osmanlılık-Bizans (1992), Batılılaşma (1992), Çöküntü (1992), Sosyalizm-Toplum ve Gerçek (1992), Kitap Notları (1993) ’Notlar’ı Cengiz Yazoğlu hazırlamıştır.