Kâzım Yetiş
1947 yılında Konya’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini aynı ilde tamamladıktan sonra, 1969-1970 öğretim yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne kaydoldu. Mart 1974’de ’Samiha Ayverdi’nin Eserlerinde Millî Kültür Meseleleri ve Tasavvuf Düşüncesi’ adlı mezuniyet tezini vererek mezun oldu. Mayıs 1974’de Adapazarı İmam-Hatip Lisesi edebiyat öğretmenliğine tayin edildi. Aynı yılın Ekim ayında doktora imtihanına girerek doktora öğrencisi oldu. Temmuz 1975’de İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türkiyat Enstitüsüne kütüphane memuru olarak naklen geldi ve bir müddet sonra burada açılan okutmanlık kadrosuna geçti. 1975 ve 1981 yılları arasında Enstitüdeki vazifesinin yanında; bir taraftan da Prof. Dr. Ömer Faruk Akün’ün nezaretinde doktora çalışmalarına devam etti, öbür taraftan İ. Ü. Diş Hekimliği Fakültesinde Türkçe-Kompozisyon, Yüksek Teknik Öğretmen Okulunda Edebiyat, Türkçe-Kompozisyon, Yüksek İslâm Enstitüsünde İslamî Türk Edebiyatı ve Türkçe-Kompozisyon dersleri okuttu. Haziran 1981’de İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsüne asistan olarak naklen tayin edildi. ’Talîm-i Edebiyat’ın Rhètorique ve Edebiyat Nazariyatı Sahasına Getirdiği Yenilikler (C. I-II, XXXIII+893 s.)’ adlı doktora tezini Mayıs 1981’de tamamladı ve Kasım 1981’de yapılan doktora imtihanını vererek doktor unvanını kazandı.Aralık 1983’te, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna bağlı Türk Dil Kurumunun Bilim Kurulu üyeliğine seçildi. Aynı zamanda Yahya Kemal Enstitüsü üyesidir.
16 Mayıs 1985’te Yardımcı Doçent, 3 Ekim 1988’de Doçent, 27 Aralık 1993’de Profesör, 1993 Mayısında Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı, 1996 Mayısında da Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı oldu. 1999 Mayısına kadar bu görevleri yürütmüştür. 1999-2000 Öğretim yılında, Doğu Akdeniz Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde misafir öğretim üyesi olarak çalıştı. Hâlen İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı öğretim üyesi olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
Kitaplar (Bazıları) :
1. Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, İstanbul 1989, VXII+535 s.; II. Baskı, İstanbul 1996, 512 s.
2. Mehmet Akif’in Sanat-Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler, Ankara 1992, VI+218 s.
3. Bir İstanbul Hanımefendisi Sâmiha Ayverdi’den Türkçenin Nakışları, İstanbul 1993, 363 s.
4. Sâmiha Ayverdi, Hayatı ve Eserleri, Ankara 1993, 208 S. (Kültür Bakanlığı Türk Büyükleri Dizisi).
5. Üniversite Türk Dili ve Kompozisyon Dersleri, İstanbul 1996, (Prof. Dr. Kemal Yavuz ve Prof. Dr. Necat Birinci ile beraber).
6. Talim-i Edebiyatın Retorik ve Edebiyat Nazariyesi Sahasına Getirdiği Yenilikler, C. I, II, İstanbul 1981 (Doktora Tezi), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara 1996).
7. Yahya Kemal-Hayatı-, İstanbul 1998, 209 s.
8. Yahya Kemal İçin Yazılanlar, C. I, İstanbul 1998, 576 s. ; C. II, İstanbul 2000.
9. Belâgattan Retoriğe, İstanbul 2006, 546 s.
Makaleler (Bazıları):
’Başını Vermeyen Şehid Destanı’, Kubbealtı Akademi Mec., y.7, nr. 4, Ekim l978.
’Edebiyat Nazariyesi Sahasında Batıya Açılan İlk Kitap: Mebâni’l-İnşâ’, Mehmet Kaplan’a Armağan, İstanbul 1984.
’Türkçenin Aktüel Meseleleri Karşısında M. Fuad Köprülü’, Türk Dili, nr. 422, Şubat 1987.
’Mecmuâ-i Istılahât-ı Resmiyye’, Türk Dili, nr. 427, Temmuz 1987.
’Yahya Kemal’in Eserlerinde Dinî Hayatın Tezâhürleri’, Kubbealtı Akademi Mec., y.17, nr. 1, Ocak 1988.
’Münevver Denilen Neleri Bilmeliydi?’, Kubbealtı Akademi Mec., y.17, nr. 2, Nisan 1988.
’Türk Gelenekleri Açısından Ziya Gökalp’in Esnaf Teşekkülüne Bakışı, Mehmet Kaplan İçin, Ankara 1988.
’Tanzimat Sonrasında Kullanılan Bazı Yeni Edebî Istılahlar’, Türk Dünyası Araştırmaları, nr. 52, Şubat 1988.
’Tanzimat Sonrası Belâgat ve Rhétorique Kitaplarında Fransız Rhétorique Kitaplarının Tesirleri’, Türk Dünyası Araştırmaları, nr. 56, Ekim 1988.
’Yenileşme Devri Türk Edebiyatında Millî Rhétorique Meselesi’, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1985, Ankara 1989.
’İkinci Meşrutiyet Dönemindeki Belli Başlı Fikir Akımlarının Askerî Hareketlere ve Cepheye Tesiri’, IV.Askerî Tarih Semineri Bildiriler, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1989.
’Atatürk’ün Üslûbu Hakkında Bir Deneme’, Türk Kültürü, nr. 343, Kasım 1991.
’Belâgat, Rhétorique ve Edebiyat Nazariyesi Sahasında Türkçe Neşredilmiş Kitapların Açıklamalı Bibliyografyası’, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten l987, Ankara l992.
’Abdülhak Hamid’e Yapılan Tenkitler I (Talîm-i Edebiyat çerçevesi), Türk Dili, nr. 500, Ağustos 1993.
’Dil ve Edebiyat Münakaşalarında Ahmet Midhat Efendi", Türk Dili, nr. 521, Mayıs 1995.
’Millî Edebiyat Anlayışı’, İlmî Araştırmalar, nr. 8, İstanbul 1999, s.247-266.
’XVI. Yüzyılın Başında Yazılmış Bir Kavâid-i Şiiriyye Risalesi’, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c.XXIX, İstanbul 2000
’Lügat-ı Nâci Ne Dereceye Kadar Muallim Naci’nindir?’, Türk Dili, nr. 616, Nisan 2003
’Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ile İlgili Üç Romanda Bir Tip’, İstanbul Üniversitei Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, c.XXX, İstanbul 2003, s.591-609
’Devlet Ana’ Romanında Alp-Gazi Tipi’, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10, Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul, 2003
’Yoğurt’, İslâm Ans., cüz:141, İstanbul 1984
Bildiriler (Bazıları):
’Namık Kemal’e Göre Belâgat Meselesi’, Kültür Bakanlığı-Millî Kütüphane, Ölümünün 100. Yılında Namık Kemal Sempozyumu, Ankara, 2-4 Aralık 1988
’Tanzimat Karşısındaki Tavırların Tasnifi Konusunda Bir Deneme’, Türk Tarih Kurumu-Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, 31 Ekim-3 Kasım 1989
’II. Meşrutiyet Devrinde Esnaf ve Esnaf Teşekkülü Meselesi’, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, Caferağa Medresesi-İstanbul 8.10.1990.
’Türkçenin Bugünkü Meseleleri Açık Oturumunda, Türkçede Yabancı Kelimeler’, Aydınlar Ocağı- Türkiye Diyanet Vakfı Eminönü Şubesi konferans salonu, 29 Aralık 1990-İstanbul.
’Türk Romanında Yunus Emre’, Atatürk Kültür Kurumu Yunus Emre Sempozyumu, Ankara 1991.
’Edebiyatımızda Yunus Emre ve Tesirleri’, Yunus Emre ve Çağı Paneli, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, AKM Konser Salonu Taksim-İstanbul 1991.
’Edebiyat Nazariyesi Kitaplarında Namık Kemal’in Eserlerinin Örnek Olarak Değerlendirilişi’, Doğumunun 150. Yılında Namık Kemal, Ankara 1993.
’Belâğat-Edebiyat Nazariyesi Sahasında Bir Mukayeseli Edebiyat Örneği’, Karşılaştırmalı Edebiyat Araştırmaları Sempozyumu, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, 31 Mayıs-02 Haziran 1995-Çanakkale.
’Halit Ziya’nin Yeni Bir Eseri’, Ölümünün 50. Yıldönümü Dolayısıyla Halit Ziya’yı Anma Toplantısı, Türk Dil Kurumu, 17 Kasım 1995-Ankara.
’Dilin Gelişmesi Açısından Edebî Sanatlar ve Bunların Tasnifi Meselesi" (Uluslararası Türk Dili Kongresi’ne Eylül-Ekim 1988’de Sunuldu), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1996.
’Dönemin Dil ve Edebiyat Meseleleri Karşısında Köprülü’, Ölümünün 30 Yıldönümünde Prof. Dr. Fuad Köprülüyü Anma Toplantısı, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 18 Haziran 1996-Konya.
’Yahya Kemal ve Atatürk’, Ölümünün 40. Yılında Yahya Kemal Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve İstanbul Fetih Cemiyeti, 2-4 Kasım 1998, İstanbul.
’Lügat-ı Nâci Ne Dereceye Kadar Muallim Naci’nindir?’, Doğu Akdeniz Üniversitesi Uluslar Arası Sözlük Bilimi Sempozyumu, 20-21 Mayıs 1999, Gazimagusa-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
’Tanzimat’tan Cumhuriyete Gazete Dili’, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Başkanlığının düzenlediği ’Osmanlı Türk Yazı Dili Bilgi Şöleni, 21-22 Ocak 2000-Ankara.
’Türk Dil Devrimi İçinde Özeleştiri’, Türk Dil Kurumu 4. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı, 25-29 Eylül 2000-Çeşme.
’Garipnâme’de Akıl’, II.II. Âşık Paşa Bilgi Şöleni, Kırşehir Valiliği, 7-9 Haziran 2001-Kırşehir.
’Atatürk Devrinde Dil Öğretimi ile İlgili Görüşler’, Türk Dil Kurumu Bilgi Şöleni, 27 Eylül 2003-Dolmabahçe-İstanbul.
İLGİLİ ÖYKÜLER
