Latife Hanım
Latife Uşşaki (Uşakizade Latife veya daha sık anıldığı şekilde, Latife Hanım) 17 Haziran 1898 tarihinde İzmir'de doğdu. Türkiye Cumhuriyetinin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün dul eşidir.
29 Ocak 1923 - 5 Ağustos 1925 tarihleri arasında iki buçuk yıl boyunca Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ile evli kalmıştır.
İzmirin tanınmış ailelerinden olan Uşak kökenli Uşakizade (sonra Uşşaklı) Muammer Beyin kızıdır. İzmir Lisesini bitirdi. Pariste Sorbonne Üniversitesinde hukuk okudu. Londra'da dil öğrenimi gördü. Kurtuluş Savaşı henüz bitmeden Türkiyeye döndü. 11 Eylül 1922 tarihinde, Türk ordusunun İzmir'e girişinin ardından, güvenli bir karargâh arayışındaki kurmayları, Başkumandan Mustafa Kemale Uşakizade ailesinin köşkünü de önerdiler. Ailesi yurtdışında olan ve köşkte babaannesiyle birlikte kalan Latife Hanım’dan bir davet mektubu istendi. Bu öneriyi sevinerek kabul eden Latife Hanım, davet mektubunu yazdı ve köşklerinde Atatürk'ü 20 gün ağırladı.
Bu tanışmadan sonra haberleşmeleri devam etti. Bir süre sonra Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanım da, sağlık sorunları nedeniyle İzmir'e gittiğinde köşkte ağırlandı. Zübeyde Hanımın 14 Ocak 1923 tarihinde ölümü üzerine İzmir'e giden Mustafa Kemal ile Latife Hanım 29 Ocak 1923 tarihinde Muammer Beyin evinde, sade bir nikâh töreniyle evlendiler.
Mareşal Fevzi Çakmak ve Kâzım Karabekir Mustafa Kemal'in, Mustafa Abdülhalik Renda ile Salih Bozok ise Latife Hanımın tanıkları idi. Bu evlilikle Latife Hanım, modern ve medeni Türk kadınının simgesi olma görevini üstlendi. Yeni devletin başkenti Ankara'ya gelerek Çankaya'da ilk Cumhurbaşkanlığı köşkü olarak kullanılan Kuleli Köşk (Günümüzde Atatürk Müzesi olarak kullanılan bugünkü adıyla Eski Köşk)'te yaşadı. Eşinin isteği üzerine TBMM'deki oturumları izlemeye giden Latife Hanım, TBMM'ye giren ilk Türk kadını oldu.
Pek çok yurt gezisinde eşine eşlik etti. 1925 yazında Doğu Anadolu gezisinde aralarında geçen tatsız bir tartışmadan sonra Latife Hanım ve Atatürk boşandılar. Boşanma haberi, 5 Ağustos 1925 günü radyoda yayımlanan bir hükümet bildirisi ile duyuruldu. Ölümüne kadar İzmir’de ve İstanbul’da yaşayan Latife Hanım, evliliği ve eşi hakkında konuşmayı ya da yazmayı kesinlikle kabul etmedi, ikinci kuşak yakınlarına da aynı yönde vasiyette bulundu. 12 Temmuz 1975 tarihinde İstanbul'da 77 yaşındayken göğüs kanserinden hayatını kaybetti. Dönemin İstanbul valisi Namık Kemal Şentürk’ün gayretiyle kara, hava ve deniz birliklerinden oluşan bir şeref kıtasının katıldığı cenazesi Teşvikiye Camisi’nden kaldırldı; Edirnekapı Şehitliğindeki aile mezarlığına defnedildi. Latife Hanım’ın anıları ve kıymetli belgeler Türk Tarih Kurumu’nda saklanmaktadır. İzmir’de ailesi tarafından yaptırılmış ve sonradan Latife Hanım’ın mülkiyetine geçmiş iki köşk bulunmaktadır. Bunlardan Göztepe’deki günümüzde İzmir Özel Türk Koleji kampüsü içinde yer alan aile malikhanesi müze olarak hizmet vermekte olup, Karşıyaka Belediyesi tarafından restore edilmiş olan Karşıyaka’daki ikinci köşkten kültürel işlevlerde yararlanılmaktadır.
İLGİLİ ÖYKÜLER
