Makbule Leman
1865 yılının Temmuz ayında Beşiktaş’ta doğdu. Esas ismi Fatma Makbule’dir. Şiirdeki mahlasını Leman olarak seçti. Sultan Beşinci Murad’ın kahvecibaşı Hacı İbrahim Efendi’nin kızıdır. Ağabeyi Darülmuallimîn müdürü iken vefat eden Osman Hilmi Efendi’dir. Osman Hilmi Efendi büyük kardeşlerini evde okuttuğundan, o sırada 56 yaşında bulunan Makbule Hanım da okumak istedi; göz ağrısı çektiğinden doktorlar, gözlerinin yorulmaması için okumayı yasakladı. Buna rağmen hoca ile yalnız kaldıkları zamanlarda gizli gizli ders almaya devam etti.
Genç yaşında, Sadaret mektubî kalemi hulefasından Beşiktaşlı Berberbaşızade M. Fuad Bey ile evlendi. Bir müddet sonra evlerinin selâmlık tarafı kız mektebi yapıldı. Makbule Hanım ücret almadan Kavaidi Osmaniye dersini üzerine aldı ve zevcesi dersleri müzakere ettiğinden hem öğrendi, hem öğretti. İstanbul’da şiirleri yayınlanan ilk kadın şairdir. Yazdıklarını okuyacak eğitimden yoksun kadınlar arasında ünü artan şairin şiirleri, zamanla sözlü olarak yaygınlaştı. “Makes-i Hayal” isimli eserini kaleme aldı.
1 Kasım 1898 Salı günü Göztepe’deki köşkünde vefat etti. Vasiyeti gereğince Kalamış İskelesi’ne indirilen naaşı Eyüpsultan’da Siyavuş Paşa Türbesi’nin arkasına defnedildi.
Kaynak: Sabiha Doğan, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Aydın Kadınlar Şair ve Yazarlar (1850-1950), Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep, 2010.
İLGİLİ ÖYKÜLER
