Mehmet Fuat Köprülü
(1890 - 28 Haziran 1966): Edebiyat Tarihçisi, yazar. İstanbul’da doğdu. Ayasofya Rüşdiyesi ve Mercan İdadîsinde okudu. Hukuk Mektebine devam ettiyse de kendisi tatmin etmediği için yarım bıraktı (1907-1910). Mercan, Kabataş, İstanbul ve Galatasaray liselerinde edebiyat okuttu (1910-1913). 1913’te İstanbul Darulfünûnu Türk Edebiyatı müderrisliğine getirildi. 1923’te Edebiyat Fakültesi dekanı, 1924’te Maarif Vekaleti müsteşarı oldu. 1933’te ordinaryus profesörlüğe yükseldi. 1934’te Kars milletvekili seçildi. 1943’te fakülteden ayrılarak siyasetle uğraşmaya başladı. 1945’te Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer aldı. 1946’da İstanbul milletvekili oldu. 1950-1956 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı, kısa süre Devlet Bakanlığı, başbakan yardımcılığı, vekâleten Millî Savunma Bakanlığı yaptı. Parti yönetimiyle anlaşmazlığa düşünce 1957’de partiden istifa edip siyasetten çekildi. 27 Mayıs 1960 darbesinin ardından dört ay tutuklu kaldı.1965’te Ankara’da geçirdiği trafik kazasından sonra iyileşemedi; İstanbul’da öldü. Kabri Divanyolu’ndaki Köprülü Mehmed Paşa Camiinin hazîresindedir.
Köprülü edebiyata şiirle girdi. Fecr-i Âtî şairleri arasında yer aldı. Ziya Gökalp’ın çıkardığı Yeni Mecmua’da hece ölçüsüyle millî temalı şiirleri ve incelemeleri yayınladı. Millî Tetebbular Mecmuası’nı çıkardı (1915). 1924’te Türkiyat Enstitüsünü kurarak müdürlüğünü yaptı. Türk edebiyatı tarihi, Türk medeniyeti ve kültür tarihi, Türk dili, etnografya, hukuk, siyasî tarih, iktisadî tarih konularında birçok meseleye ilk defa el attı. Pek çok eski şair ve yazarı gün ışığına çıkarttı.
Modern manada Türk Edebiyatı Tarihi araştırmalarını başlatmış ve Avrupa üniversitelerince de sahasında otorite kabul edilmiştir.
Başlıca eserleri: Hayat-ı Fikriyye (1909), Türk Tarih-i Edebiyatı Dersleri (1913), Türk Tarih-i Edebiyatı Derslerinden: Garp Türklerinde Edeiyat ve Şekl-i Tekâmülü (1914), Malûmat-ı Edebiyye (Şahabeddin Süleyman ile, (1914), Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı (Ş. Süleymen ile, 1915), Türk Dilinin Sarf ve Nahvi (1917), Mekteb Şiirleri (3 cilt, 1918), Tevfik Fikret ve Ahlâkı (1918), Nasreddin Hoca (Manzum hikâyeler, 1918), Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar (1919; 1966; 1976), Türk Edebiyatı Tarihi (2 cilt, 1920-1921), Anadolu’da İslâmiyet (Babinger’in aynı isimdeki makalesinin tercümesiyle birlikte, 1922; yeni yayını, Mehmet Kanar, 1996, Türkiye Tarihi (1923), Bugünkü Edebiyat (1924), Türk Tarih-i Dînisi (1925), Azerî Edebiyatına Ait Tedkikler (1926), Türk Tarihi Dersleri: Anadolu Beyliklerine Ait Notlar (1928), Millî Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan-ı Türkî-i Basit (1928), XIX. Asır Saz Şairlerinden Erzurumlu Emrah (1929), XVI ncı Asır Sonuna Kadar Türk Saz Şairleri (1930), XVI ncı asır Saz Şairlerinden Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman Hikâyesi (1930), Samanoğulları 874-1005 (1932), Eski Şairlerimiz: Divan Edebiyatı Antolojisi (11 fasikül, 1931-1934), Anadolu’da Türk Dili ve Edebiyatının Tekâmülüne Bir Bakış (1934), Fuzulî (1934), Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934), Türk Halk Edebiyatı Ansiklopedisi I (1935), Les orijines da l’Empire Otoman (Paris 1935, Türkçesi: Osmanlı Devletnin Kuruluşu, 1959; 1972; 1986), İslâm Medeniyeti Tarihi (1940), Türk Saz Şairleri Ansiklopedisi (II-III, 1940-1941; I-IV, 1962), Ali Şir Nevâî (1941), Edebiyat Araştırmaları (Makaleler, 1966), Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri (2. bs., 1981).
İLGİLİ ÖYKÜLER
