Noam Chomsky
7 Aralık 1928 tarihinde, Philadelphia Pensilvanya'da doğdu. Babası William Chomsky Yahudi göçmenlerden idi. 1913 yılında zorunlu askerlik yapmamak için Rus İmparatorluğu'ndan kaçtı ve üniversiteye gitmeden önce Baltimore'daki atölyelerde ve İbrani ilkokullarında çalıştı. Baba William Chomsky; öğrencilerini düşüncelerinde özgür ve bağımsız, dünyayı iyileştirmek ve geliştirmekle ilgilenen, hayatı herkes için daha anlamlı kılmaya istekli olacak şekilde yetiştirmeye özen gösterdi ve oğlu Noam Chomsky'nin dünya görüşünün temelleri de bu şekilde oluştu.
Noam Chomsky rekabetçi bir çocuktu. Yahudi olarak yetişti, İbranice öğrendi ve siyonizmin siyasi teorilerini tartışarak büyüdü. Ailesi ile birlikte özellikle Ahad Ha'am'ın sol siyonist yazılarından etkilendi.
Deweyci Oak Lane Country Day School ve Philadelphia Central High School'da öğrenim gördü; öğrenim hayatı boyunca başarılı bir öğrenci oldu, çeşitli kulüp ve topluluklara katıldı ancak okulun hiyerarşik ve otoriter öğretim yöntemlerinden rahatsız oldu. Öğrenimine daha sonra, babasının da öğretmenlik yaptığı Gratz College'daki İbrani Lisesinde devam etti.
Uluslararası Kadın Konfeksiyon İşçileri Sendikası'nda yer alan amcası onu sosyalizme ve aşırı sol siyasete maruz bıraktı. Chomsky, amcasından ve New York'taki gazete standını sık sık ziyaret ederek güncel meseleleri tartışan Yahudi solculardan büyük ölçüde etkilendi. Amcasını ziyarete gittiği her seferinde sık sık sol görüşlü kitapçıları ziyaret etti, siyasi literatürü doyumsuz bir şekilde okudu.
1939 yılında Barselona'nın düşmesi ve İspanyol anarko-sendikalist hareketinin bastırılması hikâyesine kendini kaptırdı ve konuyla ilgili ilk makalesini 10 yaşında yazdı. İlk gençlik yıllarında sıkı bir Bolşevik karşıtıydı.
1945 yılında, 16 yaşındayken Pensilvanya Üniversitesinde öğrenim görmeye başladı; burada felsefe, mantık öğrendi ve Arapçaya ilgi duydu. Aldığı üniversite eğitimi onun için bir hayal kırıklığı oldu ancak entelektüel merakı 1947 yılında, siyasi bir çevrede tanıştığı dil bilimci Zellig Harris ile yaptığı sohbetlerle yeniden uyandı. Harris, Chomsky'yi teorik dil bilim alanıyla tanıştırdı ve bu konuda uzmanlaşmaya ikna etti. Lisans tezi olan "Modern İbranicenin Morfofonemiği"nde, Harris'in yöntemlerini dile uyguladı. Daha sonra tezini düzenleyerek kitap olarak yayımladı.
1951 yılından 1955 yılına kadar Harvard Üniversitesinde Society of Fellows üyesi olarak kaldı ve burada doktora tezine dönüşecek olan çalışmasını yürüttü. Onu Harvard'a çeken, filozof Willard Van Orman Quine'ın orada bulunmasıydı. Hem Quine hem de Oxford Üniversitesinden misafir filozof J. L. Austin, Chomsky'yi güçlü bir şekilde etkiledi. İlk akademik makalesini 1952 yılında, The Journal of Symbolic Logic'te yayımladı. Dil bilimdeki yerleşik davranışçı akımları son derece eleştiren Chomsky, 1954 yılında Chicago Üniversitesi ve Yale Üniversitesinde verdiği konferanslarda fikirlerini sundu.
1955 yılında, dönüşümsel dil bilgisi üzerine fikirlerini ortaya koyan bir tez sundu ve öğrenci olmamasına rağmen kendisine "felsefe doktoru" derecesi verildi.
Harvard profesörü George Armitage Miller, Chomsky'nin tezinden etkilendi ve matematiksel dil bilim alanında birkaç teknik makale üzerinde onunla iş birliği yaptı. Chomsky'nin doktorası onu 1955 yılında başlaması gereken zorunlu askerlik hizmetinden muaf tuttu.
1949 yılında, çocukluk yıllarından itibaren tanıdığı Carol Doris Schatz ile evlendi. Çift, 1953 yılında Harvard'dan Avrupa'ya seyahat bursu aldı. New York'a yaptığı ziyaretlerde Yidiş lisanında yayın yapan anarşist dergi Fraye Arbeter Shtime'nin ofisine sık sık uğramaya devam etti ve çalışmalarıyla kendisini anarşizm ile klasik liberalizm arasındaki bağla tanıştıran Rudolf Rocker'ın fikirlerine hayran kaldı.
Anarşistlerden Mikhail Bakunin ve Diego Abad de Santillán; demokratik sosyalistlerden George Orwell, Bertrand Russell ve Dwight Macdonald ve Marksistlerden Karl Liebknecht, Karl Korsch ve Rosa Luxemburg'un eserlerini de okudu.
Chomsky, Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) iki dil bilimciyle -Morris Halle ve Roman Jakobson- arkadaş oldu ve bunlardan ikincisi 1955 yılında kendisine orada bir yardımcı doçentlik pozisyonu sağladı. MIT'yi kendine özgü ilgi alanlarının peşinden gitmekte özgür olduğu deneyselliğe açık bir yer olarak tanımladı. MIT onu 1957 yılında doçentliğe yükseltti ve ertesi yıl Columbia Üniversitesinde misafir profesör olarak bulundu. Aynı yıl, ilk çocuğu Aviva dünyaya geldi. Aynı zamanda dil bilim alanındaki ilk kitabı olan Syntactic Structures'ı (Sözdizimsel Yapılar) yayımladı; bu çalışma, alandaki baskın Harris-Bloomfield eğilimine radikal bir şekilde karşı çıkıyordu.
Dil bilimci John Lyons, daha sonra Sözdizimsel Yapılar’ın "dilin bilimsel çalışmasında devrim yarattığını" iddia etti.
1961 yılında kadro aldı, Modern Diller ve Dil Bilim Bölümü'nde profesör oldu. 1962 yılında Cambridge, Chomsky’yi Massachusetts'te düzenlenen Dokuzuncu Uluslararası Dilbilimciler Kongresi'nde genel konuşmacı olarak atadı ve bu da onu Amerikan dil biliminin fiili sözcüsü hâline getirdi. 1963-1965 yılları arasında bilgisayarlara askerî generallerden gelen İngilizce komutları anlamayı öğretmek için ordu destekli bir projeye danışmanlık yaptı.
1962 yılında ABD'nin Vietnam Savaşı'na katılmasına karşı protestolara katıldı, kilise ve evlerdeki küçük toplantılarda konuyla ilgili konuşmalar yaptı. Vergilerinin yarısını ödemeyi reddetti, askere gitmeyi reddeden öğrencileri alenen destekledi ve Pentagon'un dışında savaş karşıtı bir öğretime katılırken tutuklandı. Chomsky'nin savaş karşıtı aktivizmi birçok kez tutuklanmasına neden oldu ve Başkan Richard Nixon'ın siyasi muhalifler ana listesinde yer aldı.
1970 yılında Vietnam'ın Hanoi Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde ders vermek üzere Güneydoğu Asya'yı ziyaret etti ve Laos'taki savaş mülteci kamplarını gezdi. Cambridge Üniversitesi, Columbia Üniversitesi (Woodbridge Dersleri) ve Stanford Üniversitesinde halka açık dersler verdi.
1971 yılında Fransız kıta filozofu Michel Foucault ile yaptığı bir tartışmada yer alması, Chomsky'yi analitik felsefenin sembolik bir figürü olarak konumlandırdı.
1988 yılında, İsrail işgalinin etkilerine tanık olmak için Filistin topraklarını ziyaret etti.
2002 yılında MIT'den emekli oldu ancak kampüste araştırma yapmaya ve seminerler vermeye devam etti. Aynı yıl Chomsky'nin kitaplarından birini bastığı için vatana ihanetle suçlanan bir yayıncının duruşmasına katılmak üzere Türkiye'yi ziyaret etti; Chomsky, ortak sanık olmakta ısrar etti ve uluslararası medyanın ilgisiyle Güvenlik Mahkemeleri suçlamayı ilk gün düşürdü. Bu gezi sırasında Chomsky, Türkiye'nin Kürt bölgelerini ziyaret etti ve Kürtlerin insan hakları lehine konuştu.
Haziran 2023 tarihinde geçirdiği felcin ardından Brezilya'ya taşındı, 11 Haziran 2024 tarihinde bir felç daha geçirdi. Hakkında çıkan ölüm haberlerinin aksine 19 Haziran 2024 tarihinde, bir süredir tedavi gördüğü Brezilya'nın Sao Paulo kentindeki hastaneden taburcu edildi.
İLGİLİ ÖYKÜLER
