Orhan Şaik Gökyay
(15 Temmuz 1902 - 2 Aralık 1994): Yazar, şair. İnebolu’da doğdu. Asıl adı Hüseyin Vehbi Şaik Gökyay’dır. Ankara Darulmuallimînini bitirdi (1922). Giresun-Praziz, Samsun, Balıkesir-Hacı İlbey’de öğretmenlik yaptı. Son görev yerinde Çağlayan adıyla dergi çıkardı 15 sayı, 1925-1926. Bu dergide Gönül Kızı imzasıyla yazdı). 1926 yılında Kastamonu Lisesi son sınıfına kabul edilen Orhan Şaik Gökyay bir yıl sonra buradan mezun olarak İstanbul Yüksek Öğretmen Okuluna girdi. İ.Ü. Edebiyat Fakültesinde Fuat Köprülü’nün öğrencisi oldu. Mezuniyetten sonra (1930), 1967’ye kadar Kastamonu, Malatya, Edirne, Ankara, Eskişehir, Bursa, İstanbul Galatasaray liselerinde edebiyat okuttu. Ünlü ’Bu Vatan Kimin?’ şirini Bursa’dayken yazmıştır. Bir ara Ankara Konservatuvar müdür muavinliğinde ve müdürlüğünde bulundu (1939-1944), İstanbul Eğitim Enstitüsünde (1954-1959), Londra’da School of Oriental and African Studies’te (1959- 1962), Marmara ve Mimar Sinan üniversitelerinde ders verdi. 1944 Milliyetçilik Olayında bir süre tutuklu kaldı.Orhan Şaik Gökyay az fakat güçlü şiirler yazmıştır. Şiirlerinde Âşık Edebiyatı geleneğinin havası hâkimdir. Eldeki 61 şiirinden 21’i aruzla, 29’u heceyle, 11’i serbest vezinle kaleme alınmıştır.
Orhan Şaik Gökyay tenkitleri ve edebiyat araştırmalarıyla tanınır. Türk Divan ve Halk edebiyatlarının pek çok meselesini işlemiş, metinler yayınlamıştır. Dedem Korkut’un Kitabı bu yayınları arasında önemli bir yer tutar.
Eserleri: Dede Korkut (1938), Bugünkü Dille Dede Korkut Masalları (1939), Devlet Konservatuvarı Tarihçesi (1941), Mercimek Ahmed-Kabusnâme (1944), Kâtip Çelebi Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri (1957), Zekeriyyazâde-Ferah Cerbe Savaşı (2. bs., 1980), Bugünkü Dille Dede Korkut (1963), Dûçent-nâme (Muharrem Ergin’e Cevap, 1964), Kâtip Çelebi’den Seçmeler (1964), Ahmet Rasim-Eşkâl-i Zaman (1969), Kâtip Çelebi- Mizamü’l- Hak fî- İhtiyari’l-Ahakk (1972), Dedem Korkut’un Kitabı (1973), Kâtip Çelebi- Tuhfetü’l-Kibâr fî Esfari’l-Bihar (1973), Bir Kaç Şiir (İngilizce çevirileriyle birlikte, 1976), Gelibolulu Mustafa Âli-Görgü ve Toplum Kuralları Üzerinde Ziyafet Sofraları-Mevaidü’n- Nefâis fi Kavâdi’l-Mecâlis (2 cilt, 1978), Destursuz Bağa Girenler (Tenkit, 1982), Gelibolulu Mustafa Âli- Hâlâtu’l- Kahire Mine’l-Adâti’z-Zahire (1984), Kâtip Çelebi (1986), Molla Lütfi (1987), Eski Yeni ve Ötesi-Seçme Makaleler I (1995), Kim Etti Sana Bu Kârı Teklif-Seçme Makaleler II (1997), Güçlük Nerede?-Seçme Makaleler III (1998).
Çevirileri: Türklerde Karagöz (George Jacob’dan, 1938), Doryan Gray’ın Portresi (Oscar Wilde’dan, Ferhunde Gökyay ile, 1938), Menteşe Beyliği (Paul Wittek’ten, 1944), Yiğit Kasperl ile Güzel Annerl’in Hikâyesi (S. Y. Baydar’la, 1948), Cockel, Hinkel ve Gockelaya (1959), Bahar Çelengi (Clemens Brento, 1977).
Amerika’da Harvard Üniversitesinde adına iki ciltlik Orhan Şaik Gökyay Armağanı çıkarıldı (1984). Şiirlerini ölümünden kısa bir süre önce Bu Vatan Kimin? adıyla kitap haline getirdi (1994).
Günay Kut, Orhan Şaik Gökyay’ın hayatını ve eserlerini etraflı şekilde ele alan bir kitap yayınladı: Orhan Şaik Gökyay (1989).
İLGİLİ ÖYKÜLER
