Şevket Süreyya Aydemir

Şevket Süreyya Aydemir

(1897 - 25 Nisan 1976): Yazar. Edirne’de doğdu. Aynı yerde öğretmen okulunu bitirdi. Yedek subay olarak Birinci Dünya Savaşına katıldı. Azerbaycan’da öğretmenlik yaptı (1919- 1920). Moskova’ya gitti; Şark Üniversitesi İktisat ve Sosyal İlimler Bölümünde okudu. Yurda döndü. Komünizan faaliyetlerinden dolayı 1925’te 10 yıl hapse mahkûm edildi. Sonra affedilerek devlet hizmetine alındı. Ankara Ticaret Lisesi müdürlüğü (1928- 1937), İktisat müdürlüğü (1937-1939), İktisat Vekâleti Sanayi Tetkik Heyeti başkanlığı (1939-1947) ve Başbakanlık Umumî Murakabe Heyeti üyeliği (1947-1950) görevlerinde bulundu.

Şevket Süreyya Aydemir, önce Turancı idi, sonra Marxist oldu. Marxizmden yola çıkarak Kemalizmi bir ideoloji hâline getirmeye çalıştı. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Burhan Belge, Vedat Nedim Tör, Hüsrev Tökin gibi arkadaşlarıyla Kadro dergisi (1932-1935) etrafında toplandı ve Kemalist teori üzerine fikir üretti.

Eserleri: Lenin ve Leninizm (1924), Grev Nedir? (1924), Cihan İktisadiyatında Türkiye (1931), Halk İçin İktisat Bilgisi (1932), İnkılap ve Kadro (1932), Suyu Arayan Adam (Kendi hayat hikâyesi, 1963), Toprak Uyanırsa (Roman, 1963), Tek Adam (Atatürk’ün hayatı, 3 cilt, 1963-1965), İkinci Adam (İ. İnönü’nün hayatı, 3 cilt, 1966-1968), Menderes’in Dramı (1969), Makedonya’dan Ortaasya’ya Enver Paşa (3 cilt, 1970-1972), İhtilalin Mantığı ve 27 Mayıs İhtilali (1973), Kahramanlar Doğmalıydı (Denemeleri, 1974), Kırmızı Mektuplar ve Son Yazıları (1979), Lider ve Demogog (1999).

Halil İbrahim Göktürk yazar üzerine bir kitap yayınladı: Bilinmeyen Taraflarıyla Şevket Süreyya Aydemir (1977).