Süleyman Demirel
1 Kasım 1924'te Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu. İlköğrenimini doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Isparta ve Afyon'da bitirdi. Şubat 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesinden mezun oldu. Aynı yıl Elektrik İşleri Etüd İdaresinde göreve başladı. Önce 1949-1950, daha sonra 1954-1955 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri'nde barajlar, sulama ve elektrifikasyon konularında ihtisas yaptı.
1954 yılında Barajlar Dairesi Başkanı, 1955 yılında da Devlet Su İşleri Genel Müdürü oldu. 1962-1964 yılları arasında serbest müşavir-mühendis olarak çalıştı. Aynı yıllarda Orta Doğu Teknik Üniversitesinde su mühendisliği konusunda dersler verdi.
Siyasi yaşamına, 1962 yılında, Adalet Partisi Genel İdare Kurulu üyeliği ile başladı. 28 Kasım 1964 tarihinde bu partiye genel başkan seçilmesinin ardından, kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 tarihleri arasında görev yapan koalisyon hükûmetinde Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. 10 Ekim 1965'te yapılan genel seçimlerde başında bulunduğu AP, yüzde 53 oy alarak tek başına iktidar oldu. Bu seçimlerde Isparta Milletvekili olarak Parlamento'ya girdi ve Türkiye'nin 12. Başbakanı olarak hükûmeti kurdu. Bu hükûmet 4 yıl sürdü. 10 Ekim 1969 tarihindeki genel seçimlerde de Adalet Partisi yine tek başına iktidar oldu. Böylece, 31. T.C. Hükûmeti'ni kurdu. Daha sonra, parti içi bir kriz dolayısı ile 32. T.C. Hükûmeti'ni kurmak durumunda kaldı. 12 Mart 1971 muhtırası üzerine, başbakanlık görevini bıraktı. 1971 ile 1980 arasında, 1975, 1977 ve 1979'da 3 defa daha hükûmet kurdu.
1965-1971 yılları arasında ekonomi ağırlıklı bir söylem ile iktidar gücünü ön plana çıkartan Süleyman Demirel, 1971 muhtırası sonrasın siyaseten biraz daha merkeze kaydı. Dönemin merkez anlayışı “sol tehlikesi”ne karşı milliyetçi-muhafazakâr bir çizgiye doğru evrildi ve muhalefet yıllarında Süleyman Demirel ekonomik sıkıntılara söyleminde verdiği yer kadar sağ-sol olaylarına ve anarşiye yer verdi. Söylemi radikal sağ partilere oy kaptırmamak adına merkezden daha sağa kaydı. Bu süreçte Türkiye'nin ekseniyle beraber Süleyman Demirel'in söylem ekseni de aynı yönde bir evrilme yaşadı. 1979 yılı sonunda yeniden iktidar olmasıyla beraber söylemde ağırlık kazanan başlık tekrardan ekonomi oldu ve Süleyman Demirel'in söyleminde yaşanan bu evrimi Türkiye aynı şekilde yaşadı. 1980 darbesi ile birlikte anarşi ülke gündeminden çıktı ve ekonomi odaklı siyaset anlayışı, Turgut Özal gibi bir ekonomi bürokratının başbakan olması ile oturdu. 1980 darbesinden sonra siyasal pozisyon olarak daha da merkeze kayan Süleyman Demirel'in 28 Şubat süreciyle beraber ülkenin tehdit algısında ciddi bir ağırlığı olan “şeriat”a karşı pozisyon aldı.
12 Eylül 1980 müdahalesi üzerine görevi bıraktı ve 7 sene yasaklı olarak siyaset dışı kaldı. 6 Eylül 1987'de yapılan halk oylaması ile yasaklar kaldırıldı ve 24 Eylül 1987 tarihinde, Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi.
Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin bir araya gelerek kurduğu 49. T.C. Hükûmeti'nde Başbakan olarak görev aldı.
30 yaşında genel müdür, 40 yaşında önce parti genel başkanı, sonra başbakan oldu; 12 seneye yaklaşan başbakanlık görevinde, Türkiye'nin kalkınması ve gelişmesine büyük hizmetlerde bulundu.
Türkiye'nin en genç genel müdürü, en genç başbakanı ve İsmet İnönü'den sonra en uzun başbakanlık yapmış kişisidir. 6 dönem Isparta Milletvekilliği yaptı, 7 sene yasaklı kaldı, 6 defa hükûmetten gitti, 7 defa hükûmet kurdu.
16 Mayıs 1993 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Bu görevi 16 Mayıs 2000 tarihine kadar sürdürdü.
17 Haziran 2015 tarihinde tedavi gördüğü Ankara Güven Hastanesi’nde vefat etti. Türkiye Cumhuriyeti Devleti Süleyman Demirel'in vefatı nedeniyle 17 Haziran 2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere tüm Türkiye’de 3 günlük ulusal yas ilan etti. Devlet Töreni ile 20 Haziran 2015’te baba ocağı olan İslamköy’de adına inşa edilen “Anıt Mezar”a defnedildi.
Kaynak: Arda Süar, Süleyman Demirel ve Recep Tayyip Erdoğan’ın Seçim Öncesi Büyük Kongre Konuşmalarının Karşılaştırmalı Söylem Analizi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 2011.
İLGİLİ ÖYKÜLER
