Tezer Özlü
10 Eylül 1942’de Simav’da doğdu. Anne babası öğretmen olan Özlü’nün çocukluk dönemi Simav, Ödemiş ve Gerede gibi kasabalarda geçti. 1950 yılında Gerede’de başladığı ilköğrenimine Taksim 29 Ekim İlkokulu’nda devam etti. 1953 yılında Avusturya Kız Lisesi St. Georg’da ortaöğrenimine başladı. 1954 yılında Dostoyevski, Çehov, Tolstoy, Gogol, Steinbeck, Hemingway, Lagerlöf, Camus, Rilke, Hölderlin, Goethe, Schiller gibi yazarlar ve çağdaş Türk yazar ve şairlerini tanımaya başladı.
Bu dönemde okul aracılığıyla Avusturya’ya gitti ve Almanya ve Hollanda’yı görme imkânı oldu. Lise son sınıfta olmasına rağmen okul bitirmenin önemli olmadığı‖ düşüncesi ile liseden mezun olmadı. Nisan 1963’te Almanya’ya ablası Sezer Duru’nun yanına gitti. Aynı yıl birlikte Paris’e geçtiler. Orada, Yüksel Arslan, Mübin Orhon, Nejad, Remzi, Selim, Hakkı Anlı gibi ressamlarla tanıştılar.
1963 sonbaharında İstanbul’a dönen Tezer Özlü; Yeni İnsan, Yeni Ufuklar, Yeni Dergi adlı dergilere öyküler yazmaya başladı. İlk öyküsü Fortuna’yı 1963’te Celâl Sılay’ın çıkardığı Yeni İnsan dergisinde yayımladı. Yazılarında çoğunlukla Tezer Sümer, Tuncay Gökmen, Tezer Özlü Kıral imzalarını kullandı. 1964 yılında Güner Sümer’le evlendi ve Türkiye Şeker Fabrikaları Müdürlüğü’nde Almanca çevirmeni olarak çalışmaya başladı. Sonraki yıl babasının isteğini kıramayan yazar İstanbul Erkek Lisesi sınavlarına girdi ve buradan derece ile mezun oldu.
1965 yılında Ankara’ya yerleşti. Ankara yıllarında Esin Esen, Sevgi Soysal, Adalet Ağaoğlu, Fahir Aksoy, İlhan Berk, Ferit Edgü; tiyatrodan Ayberk Çölok, Genco Erkal ve İsmet Ay ile yakın dostluklar kurdu. 1965 yılında Goethe Enstitüsü’nde çalışmaya başladı. Aynı yılın Temmuz ayında Ingmar Bergman’ın Yaban Çilekleri, 1967 Mayıs’ında Aynadaki Sessizlik adlı kitaplarını Türkçeye çevirdi ve aynı yıl eşi Güner Sümer’den ayrıldı.
İstanbul’a dönerek bir süre anne ve babasıyla birlikte yaşamaya başladı. Bu yıllarda M.A.N. ve Alman Birleşik İlaç Fabrikaları’nda çalıştı. 1969 Haziran ayında Erden Kıral ile evlendi ve 1973’te ilk ve tek çocuğu Deniz dünyaya geldi. Kızı Deniz’in büyümesiyle İstanbul Türk-Alman Kültür Merkezi’nde program asistanı olarak çalışmaya başladı.
1978 yılında ilk kitabı Eski Bahçe yayımlandı. Ossip Piatnizki’nin Bir Bolşeviğin Anıları adlı kitabını Tuncay Gökmen takma adıyla çevirdi. 1980 yılında Çocukluğun Soğuk Geceleri adlı eseri yayımlandı. Berlin’de Türk edebiyatı günlerini düzenlemeye başladı. Bu yıllarda Almanya’da radyolar için Türk öyküleri çevirdi ve Türk edebiyatını tanıtan programlar hazırladı. Sık sık geçen Avrupa seyahatleri sebebiyle 1981 yılında Erden Kıral ile olan evliliğini sonlandırma kararı aldı ve Berlin’de yaşamaya başladı. Burada Bir İntiharın İzinde adlı eserini Almanca olarak yazdı. Bu eseriyle 1983 Marburg Edebiyat Ödülü’nü aldı.
Eserlerinde çoğunlukla kendi yaşamından sahnelere yer verdi. Ev yaşantısından yaşamın baskılarına, çocukluğuna kadar pek çok temayı kullandı.
1982 yılının yaz mevsiminde, Erden Kıral, Onat Kutlar ve Ferit Edgü ile birlikte, Hakkâri’de Bir Mevsim’in senaryo çalışmalarına katıldı. Türkiye’de sansüre uğrayan film, Berlin Film Festivali’ne katıldı ve başta Gümüş Ayı olmak üzere dört ödül kazandı.
1983 yılının Aralık ayında, Berlin’de açılan bir sergide, İsviçreli Hans Peter Marti ile tanıştı. Tezer Özlü, Marti ile evlenerek Zürih’e yerleşti. 1984 yılında, Yaşamın Ucuna Yolculuk yayımlandı. Göğüste oluşan tümör sebebiyle İsviçre’de ameliyat edilerek göğsü alındı. 18 Şubat 1986’da, tedavi görmeyi reddettiği göğüs kanseri nedeniyle vefat etti. 25 Şubat’ta, Aşiyan’da defnedildi.
1987 yılında Tezer Özlü’nün ardından, ilk öykü kitabı, daha sonra yazdığı öykülerle birlikte Eski Bahçe-Eski Sevgi başlığıyla yayımlandı. Gergedan Dergisi 13. sayısında yazarın adına bir fotobiyografi yayımladı. 1990 yılında, geride bıraktığı notlardan, günlük parçalarından seçmeler, kardeşi Sezer Duru’nun çevirisiyle, Kalanlar başlığıyla Ferit Edgü tarafından yayımlandı. 1996’da Yapı Kredi Yayınları’nın hazırladığı Bir Usta, Bir Dünya: Tezer Özlü başlığıyla bir sergi açıldı. 1997’de Sezer Duru’nun hazırladığı Tezer Özlü’ye Armağan yayımlandı. 1998 yılında daha önce yayımlanmamış senaryosu Zaman Dışı Yaşam, Sezer Duru’nun çevirisiyle yayımlandı. Çocukluğun Soğuk Geceleri 1985’te Almanya’da, 1987’de Hollanda’da, 1990’da Yunanistan’da, 2011’de Fransa’da basıldı.
ESERLERİ
Tezer Özlü, hayattayken yayımlanmış eserleri
Eski Bahçe (1978)
Çocukluğun Soğuk Geceleri (1980)
Yaşamın Ucuna Yolculuk (1984)
Ölümünden sonra Tezer Özlü’nün yazdıklarından oluşan veya hakkında yazılan kitaplar
Eski Bahçe-Eski Sevgi (1987)8
Kalanlar (1990)
Bir Usta, Bir Dünya: Tezer Özlü (1996)
Tezer Özlü’ye Armağan (1997)
Zaman Dışı Yaşam (1998)
İLGİLİ ÖYKÜLER
