Veled Çelebi İzbudak

Veled Çelebi İzbudak

(1869 - 1953): Şair, âlim. Konya’da doğdu. Tam adı Mehmed Bahaeddin Veled Çelebi İzbudak’tır. Mevlâna’nın torunlarındandır. Konya’da ve Medine’de özel dersler aldı. 1885’te Konya Vilâyeti Mektebî Kaleminde çalışmaya başladı. Vilâyet gazetesinin de başyazılarını yazıyordu. 1889’da İstanbul’a geldi. Bir taraftan memurluk yaptı, bir taraftan Arapça ve Farsça dersleri verdi. II. Meşrutiyet’ten sonra Yusuf Akçura ve Necib Âsım’la Türk dili üzerinde çalıştı. Sultan Reşad tarafından 1910’da Konya Mevlâna Dergâhı Postnişinliğine tayin edildi. Birinci Dünya Savaşı sırasında gönüllü alaylar kurarak Şam’da IV. Ordu’ya katıldı ve üç yıl orada kaldı. 1918’de İstanbul’a geldi, Millî Mücadelede Ankara’ya geçti. Kastamonu (1923-1939) ve Yozgat (1939-1943) milletvekilliklerinde bulundu. Aynı zamanda Türk Dil Kurumunun çalışmalarına katıldı. Ankara’da öldü.

Şiirler de yazan Veled İzbudak asıl Türk dili sahasında yaptığı çalışmaları ve Farsçadan tercümeleriyle tanınır.

Eserleri: Bedayiü’l-Efkâr (Bahaî adıyla, 1894), Leylâ ile Mecnûn (1895), Muvazene (1895), Birbirimizi Kırmayalım (1895), Muhakemetü’l-Lügateyn (1897), Arapça Gramer (Bahaddin adıyla, 1908), Letâif-i Nasreddin Hoca (Sözlü ve yazılı kaynaklardan derlenmiş 388 fıkra, 1909), Lisan-ı Farisî (1909), Darulfünûn Dersleri (1912), Vasiyetnâme-i Şerife Şerhi, Hayru’l-Kelâm (1914), Türk Diline Medhal (1922), Ferhengnâme-i Sadi Tercümesi yahud Muhtasar Bostan Tercümesi (Kilisli Muallim Rıfat ile, 1924), Divan-ı Türkî-i Sultan Veled (Mehmed Bahaeddin adıyla, Kilisli Muallim Rıfat ile, 1925), Kur’ân-ı Kerîm Elifbası (Ahmed Edib ile, 1925), Türkçeden Trükçeye Lügat (1926), El-İdrak Haşiyesi (Ebu Hayyan’dan, Kilisli Muallim Rıfat ile, 1936), Atalar Sözü (1936), Oğuz Ata. Orhun Abideleri (1937), Mesnevî (Mevlâna’dan, 4 cilt, 1942-1946), Hatıralarım (1946).

Metin Akar’ın çalışması: Veled Çelebi İzbudak, Hayatı-Sanatı-Eserleri-Fikirleri (2000).