Abdullah Bin Ahmed Bin Hanbel

Abdullah Bin Ahmed Bin Hanbel

Ebû Abdurrahman Abdullah Bin Ahmed Bin Muhammed Bin Hanbel Eş-Şeybânî. 828 yılında Bağdat’ta doğdu. Daha çocukken hadis öğrenmeye karşı büyük bir istek duyarak başta babası olmak üzere pek çok muhaddisten ders aldı. Hocaları arasında, bir kısmı babasının yakın arkadaşı olan devrinin şöhretli muhaddislerinden Yahya Bin Maîn, Ebû Bekir ve Osman Bin Ebû Şeybe kardeşler, Ebû Hayseme Züheyr Bin Harb, Süfyân Bin Vekf Bin Cerrah da vardır. Ahmed Bin Hanbel, meşhur eseri “Müsned”i önce özel olarak Abdullah’a okumuştur. Abdullah, Müsned’de, “Babam dedi ki…” diye naklettiği her hadisi babasından en az iki üç defa dinlemiş olduğunu belirtmiştir. Ayrıca başkalarının soramadığı hususları babasına sorup öğrenmiş ve onun “Ez-Zühd” adlı eserini, En-Nâsih ve’l-mensûh, Et-Târih, Hadisü Şube, Cevâbâtü’l-Kur’ân ve El-Menâsik gibi kitapları okumuştur. Abdullah’tan hadis rivayet edenler arasında Nesâî, Ebu’l-Kâsım El-Begavî, Mehâmilî, Ebû Ali Es-Savvâf ve Ebû Bekir El-Katîî gibi muhaddisler bulunmaktadır. “Üstat oğlu üstat” diye övülen Abdullah’ın geniş hadis bilgisini babası da takdir eder, hatta bilmediği hadisleri kendisiyle müzakere edecek kadar hadis ilminde yetişmiş olduğunu söylerdi. Nitekim Nesâî ve Dârekutnî gibi oldukça titiz iki hadis münekkidi, Abdullah’ın sika olduğuna şahitlik etmektedirler. Babasının bazı fıkhı görüşlerini de nakletmekle birlikte Abdullah daha çok hadisle meşgul olmuş, hadis tenkidi ve ilel bilgisindeki üstünlüğünü herkese kabul ettirmiştir. Otuz bin hadis ihtiva eden Müsned, Ahmed Bin Hanbel’in sağlığında bizzat kendisi tarafından tam olarak tertip ve tasnif edilemediği için bu önemli görevi Abdullah üstlenmiş ve dağınık vaziyetteki Müsned hadislerini sıraya koymuştur. Fakat bu arada bazı tertip hataları sebebiyle Medinelilerin rivayetleri Şamlılarınkine; Şamlılarınki de Medinelilerin rivayetlerine karışmış ise de eserin bu tür yanlışları daha sonra kudretli hadis hafızları tarafından düzeltilmiştir. Müsned’i tertip ettiği sırada Abdullah bu esere bazı rivayetler eklemiştir. “Zevâidü Abdullah” diye anılan bu ilaveler, onun babası dışındaki hocalarından duyduğu hadislerle babasından duymadığı hâlde ona okuduğu hadislerdir. Müsned’de ibaresiyle rivayet edilen hadisler Ahmed Bin Hanbel’in derlediği rivayetlerdir. Ahmed Bin Hanbel’in fıkıh, akaid ve ahlakla ilgili görüşlerini talebeleri içinde en iyi toplayan yine Abdullah’tır. Abdullah, babası gibi yetmiş yedi yaşında iken Bağdat’ta vefat etti; vasiyeti üzerine Bâbüttîn Kabristanı’na defnedildi.