Zenbilli Ali Efendi
Osmanlı devrinin sekizinci Şeyhül-İslamıdır. Asıl adı Ali Cemali olan Zenbilli Ali Efendi, Zenbilli Müfti unvanıyla meşhurdur. Molla Fenarinin hocası ve Sultan I. Murad zamanın ünlü ulemasından Cemalüddin Muhammed Aksariy soyundan Ahmet İbn-i Mehmet Çelebinin oğludur. Karamanda doğmuştur fakat doğum tarihi belli değildir.
İlk tahsilini Karaman ve Konyada yaptıktan sonra, istanbulda Molla Hüsrevin, Bursada Mevlana Hüsamzade Muslihiddin Efendilerin derslerine devam ederek onlardan icazet aldı. Bursada hocasının kızı ile evlendi. Tahsilini tamamladıktan sonra Edirne Taşlık Ali Bey Medresisine müderris tayin edilse de, Karamanlı Mehmet Paşa ile aralarının açılması üzerine, bu medresede uzun süre kalmadı. Sadrazam kedisini düşük bir maaşla Beylerbeyi medresesine atayınca, Zenbilli Ali Efendi, şeref ve haysiyetini gözeterek istifa etti ve Şeyh Muslihiddin İbn-i Vefa Hazretlerinin hizmetine girdi.
Fatih Sultan Mehmedin vefatı ile II. Beyazıd tarafından saraya davet edilse de davete icebet etmedi. Kendisine gücenen padişah, Zenbilli Efendiyi önce Bursaya sonra da Amasyaya müderris olarak sürgün etti. İsmail Hami Danişmend, davete icabet etmemesinin sebebini onun Sultan Cem taraftarı olabileceği ihtimaline bağlar. Sürgünden izinsiz ayrıldığı için görevinden azledilirsede Padişah II. Beyazıdın görmüş olduğu bir rüya üzerine, Zenbilli Ali Efendi affdilerek, 1503 yılında Şeyhül İslam oldu. Ayrıca yeni bitmiş olan Beyazıd Medresesine müderris olarak atandı.
Yavuz Selimin tahta çıkması ile ünü daha da arttı. Doğruluğu ve hakseverliği ve cesateri ile, Yavuzun gözüne girdi ve onu etkisi altına aldı. Eğer şeriata aykırı emirler verirsen, ben de senin haline fetva veririm diyecek kadar cesur ve hakşinas davrandı. Kanuni döneminde de görevde kalan Z. Ali Efendi Rodosun fethine de katıldı. Fethi müteakip imam ve hatiplik görevini yaptı orada İslami müesseseleri kurdu. 932 H. 1526 M. yılında İstanbulda vefat etti. Z. Ali Efendi, Zeyrek yokuşunda medfundur. Şeyhül-İslamlık süresi 24 yıldır.
Kendisine sunulan soru kağıtlarını (istenen fetvaları) sarkıttığı zenbille alıp, yine cevaplarını soru sahiplerine zenbille verdiği için Zenbilli Ali Efendi ismini almıştır.
Fıkıh alanında Muhtaratül Feteva isimli bir eseri ile manzum ve mensur iki risalesi vardır. Ayrıca II. Beyazıd adına ahlâk ilmi ile alakalı bir eseri de mevcuddur.
