Ahmet Vefik Paşa
3 Temmuz 1823 tarihinde İstanbul’da doğdu. 1831 yılında Mühendishane-i Berr-i Humayun’a girdi. Babasının Paris elçiliğine atanması üzerine eğitimini Saint Louis Lisesinde tamamladı. Buradaki eğitimi sırasında Fransızcasını ilerletti ve Latince ile Grekçeyi de öğrendi.
1837 yılında İstanbul’a dönünce Hariciye Nezareti Tercüme Odasına girdi. Görevi gereği hem İstanbul’da hem de yurt dışında çeşitli görevlerde bulundu. 1840 yılında Londra Sefareti kâtipliğine tayin edildi. 1851 yılında Tahran Büyükelçisi olarak atandı ve burada İran dili ve kültürünü öğrendi. 1857’de Adliye Nazırı, 1859’da Paris elçisi olarak atandı. Paris’ten döndüğünde Meclisi Vala azalığına, sonrasında ise Evkâf-ı Humayun Nezaretine, Divanı Muhasebat Riyasetine, İstanbul Darülfünunu tarih müderrisliğine ve Anadolu Sağ Kol Ciheti Müfettişliğine tayin oldu. 1878 yılında ilk Meclisi Mebusan’a başkan seçildi ve sonrasında vezirlik rütbesine yükseldi. Ardından Edirne valisi ve Meclisi Ayan azası olarak atandı. Aynı yıl Eğitim Bakanı ve Başvekil oldu. Başvekiliğinin ardından Bursa’ya vali olarak atandı. Bu görevinin ardından tekrar başvekillik görevine getirildi ve çok kısa bir süre sonra bu görevinden azledildi.
Ahmet Vefik Paşa, başta dil, tarih ve tiyatro olmak üzere pek ok alanda eserler verdi. Ebulgazi Bahadır Han’ın Şecerei Türki adlı eserini tercüme etti. Bursa’daki görevi esnasında tiyatro ile ilgili pek çok çalışmalarda bulundu. 1869’da Molière’in “Zor Nikâhı”, “Zorakî Tabib”, “Yorgaki Dandini”, “Tabibi Aşk” ve “Hayalî Hasta = Meraki” olmak üzere beşini; daha sonraki yıllarda “İnfiali Aşk”, “Dudu Kuşları”, “Don Civani”, “Savruk”, “Kocalar Mektebi”, “Kadınlar Mektebi”, “Tartüf”, “Adamcıl”, “Okumuş Kadınlar”, “Dekbazlık” adlı eserleriniTürkçeye adapte ve tercüme etti. Molèire dışında farklı yazarlardan da çeviri yaptı. Günümüze bu çalışmalarından yalnızca L. Thiboust ile E. Lehmann’dan “Arslan Avcıları yâhud Hak Yerini Bulur” adı ile çevirdiği iki perdelik komedisi ulaştı. Fenelon’dan “Télémaque”, Voltaire’den “Hikâye-i Hikemiyye-i Mikromega”, Lesage’dan “Cil Blas Santillani’nin Sergüzeşti” adlı roman tercümelerini yaptı.
1861-1873 yılları arasında gerçekleştirdiği neşir faaliyetinin ilki olarak Londra’da Koçi Bey Risâlesi’ni bastırdı. Ali Şir Nevayi’nin “Mahbubul Kulub” adlı eserini ilim dünyasına kazandırdı ve İstanbul’da ilk defa bastırdı. Bunun yanında Nevayi’nin “Divanüs Sagir” adlı eserini ve Kırım Hanı Halim Giray’ın divanını neşretmek istese de bunları yerine getiremedi.
1891 yılında nefes darlığı sebebiyle İstanbul’da vefat etti.
DİĞER ESERLERİ:
Salname
Hikmet-i Tarih
Şecere-i Türkî
Fezleke-i Târîh-i Osmânî
Atalar Sözü-Türkî Durûb-i Emsâl
Lehce-i Osmânî
Hoca Saadettin – Tacüt Tevarih Çevirisi
Ramazanzade – Tarihi Nişancı Mehmet Paşa
Şeyh Sadi – Gülistan Tercümesi
Halim Giray – Gülbüni Hanan
AHMET VEFİK PAŞA KRONOLOJİSİ
3 Temmuz 1823 – İstanbul’da doğdu.
1831 – 1832 – Mühendishane-i Berri Humayun’un ilk bölümünde öğrenime başladı.
1834 – Saint Louis Lisesinde öğrenimini tamamladı.
1837 – İstanbul’a dönerek Tercüme Odasında görev aldı.
1840 – Londra’da elçilik kâtibi oldu.
1842 – Sırbistan ve İzmir’de geçici ve özel görevlerde bulundu.
1845 – Tercüme Odası mümeyyizi oldu.
1847 – Salname düzenleme işiyle görevlendirildi.
1849 – Macaristan mültecileri olayını çözmek için görevlendirildi.
1849 – Mütercimi Evvel (başçevirmen) oldu.
1851 – Encümeni Daniş’e üye oldu ve Tahran büyükelçisi olarak görevlendirildi.
1855 – Meclisi Valayi Ahkâmı Adliye üyeliğine getirildi.
1856 – Adalet Bakanı olarak görevlendirildi.
1860 – Paris’e elçi olarak atandı
1861 – Evkâf Nazırı (Vakıflar Bakanı) oldu.
1862 – Divanı Muhasebat’a (Sayıştay) başkan seçildi.
1862 – Darül Fünun’da Tarih Felsefesi okutmaya başladı.
1862 – Özel bir görevle Belgrad’a gönderildi.
1863 – Meclisi Vala üyesi oldu. Anadolu’da sağ kol müfettişliği verildi.
1863 – Hikmeti Tarih, Tasfiri Efkâr’da tefrika edildi.
1871 – Rüsumat Emini (Gümrük Bakanı) oldu.
1872 – Sadaret Müsteşarı (Başbakanlık Müsteşarı) oldu.
1872 – Maarif Nazırlığına (Millî Eğitim Bakanlığı) atandı.
1875 – Petersburg (Leningrad) İlimler Akademisine üye seçildi.
1876 – Lehçei Osmani’nin ilk bölümünü tamamladı ve bastırdı.
1878 – Millet Meclisi Başkanı oldu.
1878 – Paşalık unvanı verildi ve 2. kez Maarif Nazırlığına getirildi.
1878 – Edirne valisi oldu ve Ayan Meclisi üyesi oldu.
4 Şubat 1878 – Dahiliye Nazırı ve başvekil oldu.
4 Şubat 1879 – Bursa Valiliğine atandı.
30 Ekim 1882 – İkinci kez başvekil oldu.
1888-1889 – Lehçei Osmani’nin ikinci bölümünü tamamlayıp iki bölümü tek cilt olarak yayımladı.
2 Nisan 1891 – İstanbul’da öldü.
Kaynak:
https://islamansiklopedisi.org.tr/ahmed-vefik-pasa
İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Ahmet Vefik Paşa’nın Tiyatroları Üzerine Bir İnceleme Adlı Yüksek Lisans Tezi, Ebru Burcu.
İLGİLİ ÖYKÜLER
