Aliye Rona
1920 yılında, Suriye Dera’da doğdu. Avni Dilligil’in kardeşidir. Beyoğlu Akşam Kız Sanat Okulunda okudu. Kadıköy Halkevi’nde amatör olarak tiyatroculuk yaptı. Ulvi Uraz, Avni Dilligil ve Arena Tiyatrolarında sahneye çıktı. İzmir Şehir Tiyatrosu’nda birlikte çalıştığı Zihni Ronayla evlendi, “Rona” soyadını aldı.
Sinemaya 1947 yapımı “Kerim’in Çilesi” filmiyle başladı. Genelde sert, çilekeş, dirençli, hakkını arayan, kavgacı, töreci köylü kadın ve ana rollerini canlandırdı. Seslendirme de yaptı.
Çekimlerinin yapılacağı günlerde otele gidip çantasını bıraktıktan sonra pazara çıktı. Pazarda, halkın içinde canlandıracağı tipi aradı. Hangi kadını gözü tutarsa onu çorabından başörtüsüne, yürüyüşünden ellerine kadar her şeyiyle inceledi. Amacı, o tipe tam manasıyla girebilmek idi.
1962 tarihli “Yılanların Öcü” filminde canlandırdığı Iraz Ana karakteri ile adından çok söz ettirdi. Aynı filmdeki rol arkadaşı Kadir Savun, Aliye Rona’nın oyunculuğundan o kadar etkilendi ki sonradan doğan kızına Iraz adını verdi.
1976 yılında düzenlenen 1. İstanbul Film Festivali’nde, “Söyleyin Anama Ağlamasın” filmiyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü’nü; 1969 1. Adana Altın Koza Film Şenliği’nde, “Kuyu” filmiyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü’nü; 1968’de düzenlenen 5. Antalya Film Şenliği’nde, “Son Gece” filmiyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü’nü; 1967 yılında düzenlenen 4. Antalya Film Şenliği’nde “Zalimler” filmiyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü’nü; 1965 yılında düzenlenen 2. Antalya Film Şenliği’nde “Hepimiz Kardeşiz” filmiyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü’nü ve 1971 yılında düzenlenen 3. Adana Altın Koza Film Şenliği’nde Jüri Özel Ödülü’nü aldı.
Ömrünün son yıllarını sağ tarafına felç inmiş ve tekerlekli sandalyeye mahkûm olmuş bir hâlde, huzurevinde geçirdi. 29 Ağustos 1996 tarihinde vefat etti.
Adı, Vefa Projesi kapsamında, İstanbul’un Sarıyer semtinin Cumhuriyet Mahallesi’ndeki bir parka verildi.
250’ye yakın filmde oynadı. Bazıları şunlardır:
Kanlı Döşek (1949)
Köroğlu – Türkan Sultan (1953)
Küçük Hanımefendi (1961)
Yılanların Öcü (1962)
Kınalı Yapıncak (1969)
Sezercik Yavrum Benim (1971)
Cemo (1972)
Tatlı Nigar (1978)
Yılanı Öldürseler (1981)
Şabaniye (1984)
Berlin in Berlin (1993)
İLGİLİ ÖYKÜLER
