Auguste Comte
19 Ocak 1798 tarihinde Fransa’nın üniversitesiyle de bilinen Montpellier şehrinde doğdu. Ailesi muhafazakâr ve koyu Katolik’ti. Doğduğu ortam, Fransız Devrimi’nin taze izlerini taşıdığından, muhafazakâr ve devrimci kesimi yakından tanıyabildi. Kendi fikirlerini oluşturacak yaşa geldiğinde ailesinin düşünce dünyasından sıyrıldı.
Zengin denebilecek bir ailede doğdu. Fakat çocukluk dönemi zayıf ve hastalıklı bir biçimde geçti. Bu dönemde geçirdiği rahatsızlıklar, sahip olduğu keskin düşüncelerin bir nedeni olarak görülmektedir. Latin bir öğretmenden Latince dersleri aldı. Dokuz yaşında ortaokula başladı. Zihinsel gelişimi akranlarından daha ileride olduğu için başarılı oldu.
1807-1814 yılları arasında Montpellier Lisesinde okudu. Okulun asi öğrencileri arasında sayıldı. Düşünceleri çabucak şekillendi ve “özgürlük” taraftarı oldu. Bu süreçte onu en çok etkileyen ve rol modeli olan isim, matematik öğretmeni Daniel Encontre’ydi. Sistematik bilim sevgisinin temellerini bu sayede attı. Öğretmenleri tarafından hem haylaz hem de deha olarak görüldü.
Comte, geçirdiği rahatsızlıklara karşın parlak zekâsıyla dikkat çekti. 1814’te Paris’in prestijli okulları arasında sayılan Politeknik Okuluna dördüncü sırada yerleşti. Bu okul, pozitif bilimlerin öncüsü konumunda, liberal bir yapıya sahipti. Comte, arkadaşlarıyla birlik olup okul yönetimini protesto etti. Bu olay, okuldan atılmalarına sebep oldu. Montpellier’de tıp, fizik ve kimya dersleri aldı. Paris’te Poinsot ve Blanville’den özel dersler gördü.
1817 yılında fikrî dünyasında çığır açacak olan Saint Simon ile tanıştı. Bilhassa sanayi devrinde “emekçi sınıfın sömürüldüğü” argümanı Comte tarafından dile getirildi ve bu söylemde Saint Simon’un etkisi vardı.
1825’te Fransız terzi Caroline Massin ile evlendi. Bu evliliği hayatının tek hatası olarak gördü.
1826 yılında seçkin bir dinleyici grubuna pozitif felsefe dersleri verdi. Bu gruptaki kişiler, Fourier, A. von Humboldt, Navier, Binet, Poinsot gibi isimlerdi.
1827 yılında ruh sağlığı kötüye gitti ve Sen Nehri’ne atlayarak intihara teşebbüs etti. 1827’nin yaz aylarında iyileşti. 1829’da pozitif felsefe dersleri vermeye devam etti. Daha sonra bu dersleri Olgusal Felsefe Dersleri adı altında altı cilt olarak kaleme aldı.
1842’de eşinden kesin olarak ayrıldı. İki yıl sonra eski bir öğrencisinin kız kardeşi olan Clothilde de Vaux ile tanıştı. Bu tanışma, Comte’un hem özel hayatında hem de kariyerinde yeni bir sayfa açtı. Gençlik çağındaki mantıkçı duruşunu törpüleyerek kalbinin egemenliğine izin verdi.
1846 yılında Clothilde veremden öldü. Bu durum Comte’u çok sarstı ve Clothilde’in şahsında “kadın”ı bir kült hâline getirip âdeta tapınmaya başladı.
Akademik anlamda dolu bir geçmişi olmasına rağmen hayatı boyunca düzenli bir çalışma hayatına sahip olamadı. Bu nedenle ekonomik sıkıntılar çekti. J. S. Mill’ün gayretiyle George Grote, Raikes Currie ve William Molesworth gibi isimlerin bağışlarıyla hayatını idame ettirdi.
1848’de Pozitivist Cemiyeti’ni kurdu. 1851 yılında III. Napolyon tarafından yapılan darbeye destek verdi. 1853 yılında dinsel sisteminin tüm esaslarını belirledi ve tek bir din olarak pozitivizmini yaymak için tebliğlere başladı. Bu tebliğ mektuplarından birini Osmanlı Sadrazamı Reşit Paşa’ya gönderdi.
5 Eylül 1857’de mide kanserinden dolayı vefat etti.
Kaynak:
http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11616/9091/10199044.pdf?sequence=1&isAllowed=y
https://tr.wikipedia.org/wiki/Auguste_Comte
İLGİLİ ÖYKÜLER
