Benjamin Franklin
Benjamin Franklin, (d. 17 Ocak 1706, Boston - ö. 17 Nisan 1790[1], Philadelphia ABD’li yayımcı, yazar, mucit, felsefeci, bilim adamı, siyasetçi ve diplomattır. On yedi çocuklu bir sabun ve mum imalatçısının onuncu oğluydu. Bir bilim adamı olarak aydınlanmada yaptığı buluşlar ve teoriler önemliydi. Franklin bilim ve teknoloji konusunda yaptığı önemli deneyler ile uluslararası ün kazandı.
On yaşında okulu bıraktı. 12 yaşındayken basımevi yöneten ve liberal bir gazete yayınlayan ağabeyi James’ın yanına çırak olarak girdi. Basımcılık mesleğini öğrendi ve edebiyat çalışmalarına başladı. 1730’da Philadelphia’da bir basımevi ve gazete kurdu. Poor Richards Almanac’ı (Fakir Richard’ın Almanak’ı) yayınlamaya başladı:1732 -1757 yılları arasında yönetmenliğini yaptığı Almanac’da Richard Sounders imzasıyla yazılar yazdı. Siyaset, felsefe, bilim, iş ilişkileri gibi konuların tartışıldığı Junto adlı bir kulüp; kütüphane, hastane ve yangına karşı sigorta şirketi kurdu. Basımevlerini çoğalttı.
Franklin 1736’da Philadelphia meclis sekreteri oldu ve siyasete atıldı. 1750’de Pensilvanya meclisine seçildi, arazi vergisine karşı olan büyük ailelerle mücadele etti. İngiliz Amerikası postalarının genel müdürlüğüne getirildi. Posta servisinde çeşitli düzenlemeler yaptı. Özellikle elektrik olaylarıyla ilgili araştırmalar yapan Franklin, elektrik yüklerindeki artı ve eksi uçlarını keşfetti ve elektrik yükünün korunumu ilkesini ortaya attı. Fırtınalı bir havada uçurtma uçurarak gerçekleştirdiği deneyi sonunda şimşeğin elektriksel bir olay olduğunu keşfetti[2]. Elektrikten etkilenmeleri sebebiyle kendisinin kurtulmasına rağmen iki yardımcısının öldüğü bu deneyden yola çıkarak paratoner’i keşfetti, güneş ışığından daha fazla yararlanmak için saat uygulamasını başlattı.
1757’de Kuzey Amerika Sömürgeler isyanının başlangıcında sömürgelerde yaşayanlar Franklini, şikayetlerini Londra’ya iletmekle; 1765’te de damga resmi kanununa karşı itirazları Lord Grenville’e bildirmekle görevlendirdi. 1772’de Massachusetts Valisi Hutchinson’un sömürge halkına karşı hakaretlerle dolu mektuplarını ele geçirerek yayınladı. Sömürge halkı karşısındaki itibarı arttı. Amerikan Kongresine milletvekili seçildi. 1776’da Thomas Jefferson ve John Adams ile birlikte bağımsızlık bildirgesini hazırladı. Eylül 1776’da kongre, ekonomik ve askeri yardım istemek üzere aralarında Franklin’in de bulunduğu üç kişilik bir komisyonu Fransa’ya gönderdi. Franklin, Fransız dışişleri bakanı Charles Gravier ile görüşmelerinde çok başarılı oldu. 1775-1783 Amerikan Bağımsızlık Savaşı sonunda İngiltere ile barış görüşmelerini sürdürmek üzere seçilen diplomatlardan birisi olarak İngiltere’ye gitti. İngiltere ile barış antlaşmasının imzalanmasından sonra 1785’te Amerika’ya döndü. 1787’de Philadelphia Anayasa Kurultayının çalışmalarına katıldı. Bir müddet sonra da öldü.
Onun renkli yaşamı, bilimsel ve politik başarıları Amerika’nın en etkili Kurucu Babaları olarak, Franklin para ve onur gördü; savaş gemileri; birçok şehir, ilçe, eğitim kurumları, namesakes bir isim ve şirketler ve ölümünden sonra fazla iki yüzyıl, sayısız kültürel referanslara onun adı verildi.
Ataları
Franklin’in babasının adı Josiah Franklin idi.
Prütenlik İngiltere Protestan hareketinin ilk adımı Roma’daki Katolik,din elemanlarını temizlemek oldu.
Ben Franklin’in annesi Abiah Folger, Kral Charles zamanında dini özgürlük eziyeti başladığında en iyisinin kaçmak olduğu bir zamanda ve bir prüten ailenin çocuğu olarak doğdu.
Buluşları ve Bilimsel Araştırmaları
Franklin’in müthiş buluşları oldu. Bunlar; yıldırımsavar (paratoner), bardak Armonica, Franklin sobası, bifokal gözlüktü..
Cam Armonica
Posta müdürü yardımcısı olarak, Franklin Kuzey Atlantik Okyanusu’na ilgi duydu. Franklin 1768 yılında posta işleri için ortalama bir tüccar gemisi aldı ve uzun İngiltere’den New York’a ulaşmak için paketlerin birkaç hafta zamanı vardı. Newport’a, Rhode Island’a ulaşabildi.Yani paketleri yerine ulaştırabilmişti.
Su konulu Franklin bildirisinden bir çizim.
1743 yılında Franklin bilimle ilgilenen erkeklere kendi buluşları hakkında ve teoriler ile bilgilerde yardımcı olmak için Amerikan Felsefe Derneği’ni kurdu. O elektrik araştırmaları ve diğer bilimsel araştırmaları ile birlikte hayatının geri kalan kısmı için, siyasetin ve para kazanmanın onu işgal edeceğini anladı[3]. Franklin enerjilerin pozitif ve negatif olarak ikiye ayrıldığını farketti.[4] Ayrıca yıldırımın elektrikten oluştuğunu keşfetti[2].Franklin elektrikle ilgili deneylerinden dolayı yıldırımsavarı buldu.
Müzik Çabaları
Franklin, keman ve gitar çalabilen bir kişiydi. Kendi icat ettiği Cam Armonica’yı ve birçok onun geliştirilmiş sürümlerini çalardı. Bu icatları Avrupa’daki yerlerini buldu.[5]
atranç [değiştir]
Franklin, satranca büyük ilgi duyan biriydi. Çok iyi bir satranç oyuncusu idi.. Onun satranç oynaması üzerine Amerikan Colombian Dergisi, Franklin’in ABD’de 2. satranç bilen kişi olduğu yazmıştı.[6] Franklin’in ABD’de beğenilen bir satranç oyuncusu olarak 1999 yılında ün salonu oldu[6].
Genel Yaşamı [değiştir]
Franklin, 1736 yılında Amerika’nın ilk gönüllü yangın şirketlerini kurdu. Franklin, kamu işleri için gittikçe daha fazla endişe etmeye başladı. 1743 yılında 4. Akademisi’ni açtı. 13 Kasım 1749’da Franklin akademi başkanlığına atandı. Franklin, siyasete dahildi ve hızla gelişmişti. Hep barışçıl olmuştur.
Ölümü [değiştir]
Franklin, 17 Nisan 1790 tarihinde, 84 yaşında hayatını kaybetti. Onun cenazesine yaklaşık 20.000 kişi katıldı. Onun ölümü Benjamin Franklin of Dr. John Jones ve hesabından aktardığı kitapta açıklanmıştır:
Ne zaman ağrı ve nefes alma zorluğu tamamen başlasa ve Akciğerlerinde bir imposthume, aniden tüm umutlarını ve gururunu kaybetti ve önemli bir miktar o gücü vardı ama solunum organları yavaş yavaş baskı gördü ve başarısız oldu.(17 Nisan, 1790), tarihinde gece usulca, seksen dört yıl ve üç aylık uzun ve faydalı ömrü bitti.[7]
Benjamin Franklin’in, Philadelphia’adaki mezarı
Sergiler [değiştir]
"The Princess and the Patriot: Ekaterina Dashkova , Benjamin Franklin and the Age of Enlightenment" sergisi Şubat 2006’da başlayıp Aralık 2006’da bitti. Benjamin Franklin ve Dashkova yalnızca bir kez, Paris’te 1781 yılında bir araya geldi. Franklin 75 ve Dashkova 37 yaşında idi. Franklin ve tek kadın Amerikan Felsefi Toplumu’na katılan ilk kadın olması için Dashkova’yı davet etti. Daha sonra, Dashkova’yı Rus Bilimler Akademisi’ne ilk üye yaptı.
