Emin Halid Onat
Ord. Prof. Emin Halid Onat, (1908 - 17 Temmuz 1961) Türk mimar, eski İTÜ rektörü, Mimarlar Odası 1 numaralı üyesi. Türkiye’de mimarlık alanında özel bir yeri olan Emin Onat sürekli aşama göstermiş, İTÜ Mimarlık Fakültesi’nin örgütlenmesinde çalışmış, ulusal ve uluslararası boyutta ün yapmıştır.
İstanbul’da 1908 yılında doğdu. Orta öğreniminin Beyazıd Nümune Mektebi ve Vefa Sultanisi’nde tamamladı. 1926’da Yüksek Mühendis Mektebi’ne girdi. 1930da gösterdiği üstün başarıları nedeniyle üçüncü sınıfta iken, dönüşünde okuluna öğretim üyesi olmak üzere seçilerek Zürih Teknik Üniversitesine gönderildi. Orada Otto Rudolf Salvisbergin öğrencisi oldu.
1934 yılında Mimarlık Bölümünden birincilikle mezun olarak yurduna döndü. 1935 yılında Yüksek Mühendis Okulu Mimarlık Şubesine Doçent unvanını aldı ve Prof. Debbenin yanında çalışmaya başladı.1937 de ilk resmi misyonu ve eseri olarak, 1936 da eğitimci olarak katıldığı Yıldız Teknik Okulu (bu gün Yıldız Teknik Üniversitesi) için Yıldız sarayı içinde yarleşke ve Şehzadeler dairesinin okul olarak dönüşüm projelerini çizdi ve kontrolluğunu yürüttü. 1938de Profesör unvanını alarak Yüksek Mühendislik Mektebinin bir opsiyonu olan Mimarlık Şubesi Şefliğine getirildi. 1942 - 43 yılında ise Yıldız’da Güzel Sanatlardan sonra ilk bağımsız Mimarlık bölümünü kurdu ve 1944 e kadar yönetti.
1 Mart 1941de Anıtkabir için açılan uluslararası yarışmaya Mimar Ahmet Orhan Arda ile birlikte katıldı. Hazırladıkları proje 49 proje arasından birinci olarak seçildi. 1944-1953 yılları arasında uygulanan projelerin düzenlenmesini ve inşaatın kontrolünü Orhan Arda ile birlikte yürüttü.
1943te Ordinaryüs Profesör oldu. 1944 yılında Yüksek Mühendis Mektebi, İstanbul Teknik Üniversitesine dönüştürülünce yeni oluşturulan Mimarlık Fakültesine ilk dekanlığına seçildi. 1946da İngiliz Mimarları Kraliyet Enstitüsü (RIBA) onursal üyesi seçildi. 1950-1953 yılları arasında İTÜnün rektörlüğünü yaptı. 1956 yılında Hanover Teknik Üniversitesi 125 inci yıldönümü nedeni ile seçtiği 6 yabancı ilim ve sanat adamı ile birlikte Emin Onata onursal doktorluk unvanı verdi. Emin Onat, Türk Mimarisini ve Türk Mimarlarını uluslararası alanda temsil etti. 1953 yılında Uluslararası Mimarlar Birliği, Türkiye bölümünü oluşturdu.
Emin Onat, akademik kariyeri dışında başta Anıtkabir olmak üzere çalışmaları şöyle özetlenebilir:
Yıldız Tekmik Okulu Binası(1937) Hamidiye ve Mahmudiye, Kepirtepe Köy Enstitüleri (1941-1942, Leman Tomsu ile), İstanbul Göztepe Villa Meral (1941), Ankara Atatürk Anıt-Kabir (1942-1953, Orhan Arda ile), İstanbul Moda Emin Onat Evi(1944), İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakülteleri (1944, Sedat Hakkı Eldem ile), Bursa Vali Konağı (1945-1946), Bursa Uludağ Sanatoryumu (1946, Leman Tomsu ile), Bursa Yapı ve Kredi Bankası (1948), İTÜ Taşkışla Binası değişim ve onarımı (1950, Paul Bonatz ile), İstanbul Emin Onat’ın Annesinin Evi (1951), Ankara Kavaklıdere Cenap And Evi (1952), Ankara Zafer Meydanında Gazino (1952), Ankara Çankaya Cumhurbaşkanlığı Sekreterlik Binası (1953), İstanbul Taksim Mete Caddesinde apartman (1955), İstanbul Sanayi Kalkınma Bankası (1955), İstanbul Nişantaşı Yüksel Apartmanı (1955), Ankara Hayat Apartmanı (1956), Ankara Emniyet Sarayı (1956), İstanbul Moda Sporel Apartmanı (1956-1957), İstanbul Moda Marmara Apartmanı (1956-1957), İstanbul Moda Deniz Kulübü (1956-1957), İstanbul Gümüşsuyu Büro Binası (Devres Han) (1961)
Mimarlar Odası 1 (bir) numaralı üyesi Ordinaryüs Profesör Halid Emin Onat 17 Temmuz 1961de geçirdiği kalp krizi sonunda ölmüştür.
