Falih Rıfkı Atay

Okunma Sayısı: 1470

(1894 - 20 Mart 1971): Yazar. İstanbul’da doğdu. Rehber-i Tahsil ve Hüseyin Cahit (Yalçın)’in müdürü olduğu Mercan İdadîsine devam etti. İdadî öğrencisiyken ilk yazı ve şiirleri Tecellî ve Servet-i Fünûn dergilerinde yayınlandı. İkinci Meşrutiyetten sonra İstanbul Darulfünûnu Edebiyat Fakültesini bitirdi (1912). 1913’te Tanin gazetesinde yazarlığa başladı (1912). Balkan Savaşının hemen sonrasında Edirne ve civarını gezdi. İntibalarının ’Edirne Mektupları’ başlığı ile yayınladı. Sadaret Mektubî Kaleminde çalışmaya başladı (1913). Dahiliye Nazırı Talat Paşa’nın özel kalem müdürü oldu. Talat Paşa’nın 1914’te Bükreş’e yaptığı geziye katıldı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Cemal Paşa’nın kâtibi olarak Suriye ve Filistin cephesinde bulundu. Çarkçı Mektebinde edebiyat hocalığı yaptı (1917).

20 Eylül 1918’de Necmeddin Sadak, Eli Naci (Karacan) ve Kazım Şinasi (Dersan) ile çıkardığı Akşam gazetesindeki yazılarıyla Millî Mücadeleyi destekledi. Bu yüzden İstanbul hükûmetince divan-ı harbe verildi. 10 Eylül 1922’de Anadolu’ya geçti. Savaşın bitimiyle kurulan Tetkik-i Mezalim Heyeti içinde Yakup Kadri, Halide Edip ve Mehmet Âsım’la Yunan ordusunun yakıp yıktığı Batı Anadolu’yu gezdi. Millî Mücadeleden sonra Bolu milletvekili oldu.

Cumhuriyetten sonra devletin resmî yayın organı Hâkimiyet-i Milliye, Ulus, Milliyet ve Bedii Faik’le kurduğu Dünya gazetesinde (1952-1971) yazdı. İstanbul’da öldü.

Denemeleri Servet-i Fünûn, Şehbal, Yeni Mecmua, Şair, Nedim, Türk Yurdu ve Büyük Mecmua’da yayınladı.

Bazı yazılarında Tabişgâhi Lâhuti imzasının da kullanan Falih Rıfkı Atay’ın eserlerinde sade bir üslûp, kısa cümleler, çarpıcı kelimeler hâkimdir.

Falih Rıfkı Türkçecilik akımının temsilcilerindendir. Atatürk inkılâplarının da yılmaz savunucusu idi.

Romanı: Roman (1932). Gezi kitapları: Faşist Roma Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya (1930), Denizaşırı (Brezilya hakkında, 1931), Yeni Rusya (1931), Moskova-Roma (1932), Londra Konferansı Mektupları (1931), Bizim Akdeniz (1934), Taymis Kıyıları (1934), Tuna Kıyıları (1938), Hind (1944), Yolcu Defteri (1946), Gezerek Gördüklerim (1970). Hatıra türünden eserleri: Ateş ve Güneş (1918) Zeytindağı (1932), 19 Mayıs (1944), Atatürk’ün Bana Anlattıkları (1955), Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri (1955), Çankaya (2 cilt, Atatürk’ün hayatı hakkında, 1961), Batış Yılları (1963), Atatürk’ün Hatıraları 1914-1919 (1965). Atatürk Ne İdi (1968). Fıkraları: Eski Saat (1933), Niçin Kurtulmamak (1953), Çile (1955), İnanç (1965), Kurtuluş (1966), Pazar Konuşmaları (1966), Bayrak (1970). İncelemeleri: Başveren İnkılâpçı (Ali Suavi hakkında, 1954), Babamız Atatürk (1955), Atatürkçülük Nedir? (1966), Türk Kanadı (1941), Kanat Vuruşu (1945).