Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi

Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi

1380 yılında Kaşan'da doğdu. 14. yüzyılın son yarısında, Kaşanda doğmuş bir Hekim, Matematikçi ve Gökbilim adamıdır. Doğum ve ölüm tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Öğrenimini Kaşanda tamamlamış, Uluğ Bey’in daveti üzerine Semerkand’a gitmiş ve çalışmalarına burada devam etmiştir. Matematik ve astronomi üzerine çalışmaları olan al-Kaşi, aritmetikte ondalık sistemi ilk kullanan kişidir.

Meraga Gözlemevinde yapılmış olan gözlemleri içeren İlhanın Zici adlı zicteki tabloları yeniden hesap ederek İlhanın Zicini tamamlayan Hakanın Zici adlı eserini yazmıştır; Süllem el-Sema adlı eserinde ise gök cisimlerinin uzaklıkları sorununu tartışmıştır. Gıyaseddin Cemşid al-Kaşinin en önemli eseri, Ortaçağ İslâm Dünyasındaki matematik bilgisini bütün yönleriyle serimlediği Matematiğin Anahtarı adlı kitabıdır; bu eserinin bir bölümünde ondalık kesirleri kuramsal yönden incelemis ve bu kesirlerle toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi aritmetiksel işlemlerin nasıl yapılacağını örnekleriyle göstermiştir; burada vermiş olduğu bilgiler daha sonra 16. yüzyılın

Osmanlı ünlü matematikçilerinden ve astronomlarından Takiyüddin tarafından kullanılacak, trigonometri ve astronomiye uygulanarak geliştirilecektir. Usule uygun, sin 1° belirlemek için Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi aşağıdaki çözümü bulmuş, sonraları 16. yüzyılda Fransız matematikçilerinden François Viète tarafından sık sık kullanılmıştır. 22.06.1437 tarihinde Semerkand'ta öldü