Halit Çelenk
Halit Çelenk, 1921 yılında Antakya’da doğdu. İlkokulu Mektebi Sultani’de okudu. Lise öğrenimini Fransız mandası altındaki kentte yapan Çelenk, 1940’lı yıllarda İstanbul Hukuk Fakültesi’nde yüksek öğrenimini yapmakta iken, 1943 yılında sınıf arkadaşı Şekibe Sayar’la evlendi. Yaklaşık on yıl Samsun’da ceza avukatlığı yapan Çelenk, 1960 yılında Ankara’ya yerleşti ve 1962’de eşiyle birlikte TİP’e üye oldu. Halit Çelenk, TİP Ankara İl Sekreterliği ve Genel Yönetim Kurulu üyeliği, Şekibe Çelenk ise Ankara Merkez İlçe başkanlığı ve Merkez Haysiyet Divanı’nda üye olarak görev yaptılar. 1963 ve 1965 yıllarında sırasıyla; İlerici Avukatlar Derneği ve Devrimci Avukatlar Derneği’nin kuruluşuna öncülük eden ve yöneticileri arasında bulunan Çelenk, 1976 yılında ise yüze yakın meslektaşı ile birlikte Çağdaş Avukatlar Derneği’ni kurdu. 1968 yılında Türk Hukuk Kurumu Yönetim Kurulu Üyeliği’ne seçilen, yirmi iki yıl süreyle başkanlığını Prof. Muammer Aksoy’un yaptığı kurumun ikinci başkanlığını yapan Çelenk, İHD’nin kuruluş çalışmalarına da katıldı ve derneğin onur kurulu başkanlığına seçildi. TÖS’ün ve daha sonra onun devamı olan TÖB-DER’in hukuk danışmanlığını yapan Çelenk, yönetim kurulu üyeleri Nazım Hikmet’in kızkardeşi Samiye Yaltırım tarafından seçilen Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliği’nde bulundu. Halit Çelenk, avukatlığa başladığı günden itibaren haksızlığa uğrayan, ezilen, sömürülen, işkence gören, tutuklanan, yargılanan işçilerin, öğrencilerin, gençlerin, aydınların, sanatçıların, parti, sendika ve dernek yöneticilerinin davalarına baktı; 12 Mart öncesinde TİP yönetici ve üyelerini savundu. Yine o dönemin önemli davalarından ABD Büyükelçisi Commer’in ODTÜ’de arabasının yakılması olayı ile ilgili olarak yargılanan ODTÜ öğrencileri ve 15-16 Haziran Olayları nedeniyle DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler ve arkadaşları hakkında açılan davalarda savunmanlık yaptı. 12 Mart’ta Niyazi Ağırnaslı, Erşen Sansal, Kâmil Savaş, Mükerrem Erdoğan, Orhan İzzet Kök, Sadık Akıncılar, Refik Ergün, Muvaffak Şeref, Zeki Oruç Erel, Özden Timurkaynak, Bozkurt Kemal Yücel ile birlikte THKO Davası’nda Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının savunmanlığını yapan Halit Çelenk, Deniz Gezmiş, Yusuf Arslan ve Hüseyin İnan’ın istekleri üzerine Mükerrem Erdoğan’la birlikte idam gecesi üç gencin yanında bulundu. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının savunmanlığı sırasında askeri savcıya hakaret edildiği iddiasıyla diğer avukatlarla birlikte hakkında dava açıldı. Bu dönemde Dev Genç, THKP-C, TÖS ve daha birçok davanın savunmanı oldu. TÖS’ün kuruluş çalışmalarına katkıda bulunan Çelenk, 1965 yılında sendikanın hukuk danışmanlığına başladı. TÖS’ün anayasal varlığı ortadan kalkıncaya dek bu görevini sürdürdü. Daha sonra TÖB-DER’in hukuk danışmanlığını yaptı.12 Eylül’de Dev-Yol, TÖB-DER, TBKP, TKP, DİSK, Türkiye Yazarlar Sendikası gibi davalarda da savunmanlık üslenen Çelenk, birinci Barış Davası’nda avukat iken ikinci Barış Davası’nda sanık iskemlesine oturdu. Hakkında ABECE dergisinde yazdığı bir yazıdan ötürü komünizm propagandası yapma savıyla dava açıldı ve Ankara DGM’de yargılandı. Pek çok ödüle layık görülen ve 12 Eylül sonrasında Sosyalist Birlik Partisi çalışmalarında fiilen görev alan Çelenk’in hukuk, insan hakları, siyasal ve toplumsal sorunları konu alan çok sayıda kitabı ve broşürü bulunmaktadır.
Halit Çelenk’in Yayımlanmış Eserleri:
THKO Davası (Deniz Gezmiş, Yusuf Arslan, Hüseyin İnan ve Arkadaşlarının Sorgu ve Savunmaları, Yayına Hazırlayan, 1974; 68’liler Birliği Yayınları, 2008)
Hukuk Yazıları (TÖB-DER Yayınları, 1974)
Devlet Güvenlik Mahkemeleri Niçin Kaldırılmalıdır? (Çağdaş Hukukçular Derneği Yayınları, 1976)
Bildiri Yayınlama (Çağdaş Hukukçular Derneği Yayınları, 1976)
141-142. Üzerine (Maddelerin Kaynağı, Değişiklikler, Gerekçeler ve Uygulamalar, Anka Yayınları, 1976)
Hazırlık Soruşturması Aşamasında Savunma Hakkı (Çağdaş Hukukçular Derneği Yayınları, 1977)
Toplantılar ve Yürüyüşler (Çağdaş Hukukçular Derneği Yayınları, 1977)
İdam Gecesi Anıları (Ülke Yayınları, 1978-2 baskı, 1980; Onur Yayınları, 1986, 1987-3 baskı, 1990; Tekin Yayınları, 1992, 1993, 1994, 1996, 1998, 2002; İmge Kitabevi Yayınları, 2009)
Hukuksuz Demokrasi (Çağdaş Yayınları, 1980, 1985, 1990, 1994)
Hukuk (TCY’nın 141-142 ve 146. Maddeleri Uygulanmasında Mahkeme ve Yargıtay Kararları, Süreç Yayınları, 1986)
12 Eylül ve Hukuk (Onur Yayınları, 1988)
Hukuk Açısından TÖB-DER Davası (Savunmalar, Kararlar, EĞİT-DER Yayınları, 1990)
Umut Hangi Dağın Ardında? (Çağdaş Yayınları, 1993, 1995)
Barış Savaşçıları (Tekin Yayınları, 1996)
Beş Kapı - Beş Kilit (Tekin Yayınları, 1996)
Türkiye İşçi Partisinde İç Demokrasi (Evrensel Yayınları, 2002)
Demokrasi Masalı (İmge Kitabevi Yayınları, 2003)
Yenilmeyenlerin Tanığı (Penta Yayıncılık, 2008)
İLGİLİ ÖYKÜLER
