Muhammed Ebülhüda es-Sayyâdi er-Rifâî

Muhammed Ebülhüda es-Sayyâdi er-Rifâî

1850 yılında Hama ile Halep arasındaki Maarretünnu’mân kasabasının Hânşeyhûn köyünde doğdu. Ebü’l-Hüdâ künyesiyle tanınan Muhammed b. Hasan, Rifâî-Sayyâdî şeyhidir. Babası Hasan Vâdî’dir. 1860’larda Halep müftüsü ve Rifâî şeyhi Bahâeddin er-Ruvvâs’a intisap ederek hilâfet alan Ebü’l-Hüdâ aynı yıllarda, türbesi Hânşeyhûn yakınlarında bulunan ve Rifâiyye tarikatının Sayyâdiyye kolunun pîri olan Ahmed es-Sayyâd’ın soyundan geldiğini belirterek Sayyâdî nisbesini kullandı. Rifâiyye tarikatının kurucusu olan Seyyid Ahmed b. Alî el-Mekkî b. Yahyâ er-Rifâî’nin Hz. Hüseyin’in soyundan gelen bir seyyid olduğunda bütün kaynaklar ittifak hâlindedir.

Eğitimine ilk olarak doğum yeri olan Maarra’da Şeyh Mahmud b. Hacı Taha el-Maarrî’nin yanında Kur’ân-ı Kerim öğrenerek ve İslami ilimleri tahsil ederek başladı. Sarf, nahiv, hadis, tefsir, mantık, edep, hikmet ve nazariyat, felsefe, ilm-i kıyafet ve ilm-i nücûm gibi ilimleri tahsil ettikten sonra tasavvufa yöneldi ve Rifâiliğe intisap etti.

İlk olarak Cisr-i Şugur Nakîbü’l-eşrâf kaymakamlığı görevine getirildi. 1874’te Halep vilayeti Nakîbü’l-eşrâf kaymakamlığına tayin edildi, Mayıs 1876’da Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesiyle birlikte Halep Nakîbü’l-eşrâf kaymakamlığı görevinden alındı, Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkması üzerine görevine iade edildi ve kendisine haremeyn payesi verildi. Bir süre Meclis-i Meşâyih reisliğine getirilen Sayyâdi, tekrar Halep’e gönderildi. 1878’de üçüncü rütbeden Mecîdî nişanı, 1882’de birinci rütbeden Mecîdî nişanı, 1892’de Altın Liyakat madalyası ve 1893’te Murassa‘ Mecîdî nişanı ile taltif edildi.

20 Mart 1909 tarihinde vefat etti ve vasiyeti üzerine Beşiktaş’taki Sayyâdi dergâhına defnedildi.

Eserleri:

1. Dâi’r-Reşâd li-sebîli’l-ittiĥâd ve’l-inkıyâd

2. en-Nefhatü’n-nebeviyye fî hidmeti’l-hilâfeti’l-Hamîdiyyeti’l-Osmâniyye

3. Kılâdetü’l-cevâhir

4. Davü’ş-şems

5. Zahîretü’l-meâd

6. Gunyetü’t-tâlibîn

7. Nefehâtü’l-imdâd

8. Hidâyetü’s-Sâî bi-sülûki tarîkati’l-gavŝi’r-Rifâî

9. Eşrefü’l-Vesâil (Dımaşk 1389), Ukūdü’l-elmâs

10. Hizanetü'l-imdad fî Ahbari'l-gaysi'l-kebiri's-Sayyad  

11. Et-Tarîkatü’r-Rifâiyye  

12. Tarîku’s-savâb fi’s-salavâti ale’n-nebiyyi’l-evvâb  

13. Ruhu’l-Hikme

14. Medeniyet-i İslamiye

15. El-Feyzü’l-Muhammedi ve’l-Mededü’l-Ahmedî

16. Tariku’s-savab fî salati ale’n-Nebi

17. Sabahe’l-Münir

18. Risale fî Hakkı Hadisi’l-Mütevâtir

19. El-inâyetü’r-Rabbaniyye fi mülahhasi’t-Tarikati’r-Rifaiyye

20. Kalaidü’z-zeberced

21. Daiyü’r-reşad li-sebili’l-ittihad ve’l-inkıyad

22. Kitab-ı hulasatü'l-beyan fi hükm-i nev'i'l-insan

23. Ayatü'l-irfan fi mevlidi Seyyidi Veledi Adnan aleyhi efdalu's-salati ve's-selam külli ân

 24. Tenvirü'l-ebsar fi tabakati's-sadati'r-Rifaiyyeti'l-Ahber

25. Kıladetü'l-cevâhir fî zikri'l-gavsi'r-rıfai ve itbaihü'l-ekâbir

26. et-Tarihü'l-evhad li'l-gavs er-Rifai'l-emced

27. Rahatü’l- ervah

28. Sırrü'l-hal

29. Lüm’atü’n-Nasr fi Lüzumi’s-Sabr

30. el-Ikdü'n-nadid fi adabi eş-şeyh ve'l-mürid

31.Nurü'l-insaf fi keşfi zulmeti'l-hilaf

32. Eşrefü’l-Vesâil fi Tahkiki Edakki’l-Mesâil

33. el-Kevkebü’d-dürri fi şerhi beyti’l-kutbi’l-kebir

34. el-Külliyyatü'l-Ahmediyye

35. Rekaikü'r-revasiyye

36. Hadratü’l-atlak fi mekarimi’l-ahlâk

37. Tarikatü'r-Rifaiyye

38. Ukudü’l-elmas

39. Burhanü’s-sadık fi tenziyyeti’l-halik

40. Riyazatü'l-esma fi ahkâmi'z-zikr ve's-sema

Kaynak: Esra Yıldız, Şeyhülislamlık Belgelerinde Hz. Peygamber’in İlmî Mirası (1879-1924) Yılları Seyyid Ulema Biyografileri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2017.