Vasıf Öngören
15 Şubat 1938 tarihinde Kütahya’da doğdu. Kütahya Lisesi’nde okurken tiyatroya olan ilgisi üniversite eğitimi için geldiği İstanbul’da daha da arttı. 1959 yılında Türk Milli Talebe Federasyonu Gençlik Tiyatrosu’na girerek yönetmen ve oyuncu olarak yer aldı.
1962’de İstanbul Üniversitesi Fizik Bölümü’ndeki eğitimini bırakıp epik tiyatroyu asıl merkezinden öğrenmek üzere Berlin’e gitti. Brecht’in tiyatrosu Berliner Ensemble’de Manfret Wekwerth’in reji çalışmalarına dört yıl boyunca izleyici olarak katılarak pratik alandaki tecrübelerini arttırdı. Aynı zamanda Frei Üniversitesi Felsefe Fakültesinin Tiyatro Bilimleri Bölümünde eğitimini sürdürdü.
Gerek Brecht’in çeşitli oyunlarını sahneye koymasıyla gerekse epik tiyatro metoduyla oyunlar yazmasıyla, Türk tiyatro seyircisinin epik tiyatroyla tanışmasını sağladı. 1965 yılında ilk oyunu Göç’ü yazdı. Göç ilk defa İstanbul Tiyatro Şenliği kapsamında Gençlik Tiyatrosu tarafından sergilendi.
1969 yılında Halk Oyuncuları’na oyuncu olarak katıldı, tiyatro konusunda öğrendiği doğruları orada saptayamayacağını anlayarak aynı yıl oradan ayrıldı ve arkadaşlarıyla beraber epik görüşte sahnelemeler yapmak için Ankara Birlik Sahnesi’ni kurdu.
İkinci oyunu Asiye Nasıl Kurtulur’u askerlik yaptığı süreçte yazdı ve askerden döndükten sonra eseri Ankara Birliği Sahnesi’nde sahneledi. Bu oyun Türk tiyatrosuna biçim ve yorum yönünden yeni bir alternatif getirdi. 12 Mart 1971 itibariyle Ankara Birliği Sahnesi’nin faaliyetleri sona erdi ve sanatçı bu süreçte mahkûm edildi.
1971’de ilk oyunu Göç’ü yeniden düzenleyip şekillendirdi. Almanya Defteri adını verdiği oyunu, Ankara ve İstanbul’da sahnelendi. Hapiste geçirdiği iki yıllık süreçte Oyun Nasıl Oynanmalı eserini yazdı. Bu oyunu da 1974’te İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda, 1979’da Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelendi.
1970’lerin ortalarında İstanbul Birlik Sahnesi’ni kurdu. “Sezuan’ın İyi İnsanı” ile “Faşizmin Korku ve Sefaleti” oyunlarını sahneye koydu. Aynı zamanda Zengin Mutfağı’nı kaleme aldı. Öngören 1979 yılında Masalın Aslı adında bir çocuk kitabı çıkardı. Aynı zamanda dünyanın birçok ülkesinde Almanca olarak basıldı ve yüz yirmi bir çocuk kitabı arasından on dokuzuncu sırada yerini aldı.
1978-79 döneminde Nazım Hikmet’in Memleketimden İnsan Manzaraları’ndan bölümleri kurgulayarak tek kişilik oyun haline getirdi. 1980 döneminde Türkiye’den ayrılarak Amsterdam’a gitti ve orada El Kapısı tiyatro topluluğunu kurdu. Hollanda’da yaşayan öğrenci ve işçilerden bir araya gelen bu toplulukla çalışmalarını devam ettirdi.
14 Mayıs 1984’te geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
Oyunları:
Göç - 1965
Asiye Nasıl Kurtulur - 1969
Almanya Defteri (Göç) - 1971
Oyun Nasıl Oynanmalı - 1974
Zengin Mutfağı - 1977
Reji Çalışmaları:
Asiye Nasıl Kurtulur (1969 Ankara Birliği Sahnesi- 1970 Ankara Sahnesi)
Adam Adamdır (Brecht, 1971 Ankara Birliği Sahnesi)
Almanya Defteri (1971, Ankara Sahnesi)
Oyun Nasıl Oynanmalı (1974, İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu)
Faşizmin Korku ve Sefaleti (Brecht, 1976 Birlik Sahnesi)
Sezuan’ın İyi İnsanı (Brecht, 1976 Birlik Sahnesi)
Zengin Mutfağı (1977 Birlik Sahnesi) 8-
1941-42’den İnsan Manzaraları (Nazım Hikmet şiirlerinden tek kişilik oyunlaştırma, 1979 Birlik Sahnesi)
Yeni Nesil (1984, tamamlanmamış eseri)
Ödülleri:
1970 - Asiye Nasıl Kurtulur - Sanatseverler Derneği En İyi Yazar ve En İyi Yönetmen Ödülü
1965 - Göç - İstanbul Tiyatro Şenliği İkincilik Ödülü
1977 - Zengin Mutfağı - İsmet Küntay Ödülü,
1977 - Zengin Mutfağı - Tiyatro 78 Dergisi Yılın Oyunu
1977 - Zengin Mutfağı - Sanatseverler Derneği En İyi Yazar Ödülü
1977 - Masalın Aslı - AWMM Lüksemburg, Kitap Ödülü
Kaynak: Aslı Kodallı, Yüksek Lisans Tezi Hazırlayan, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tiyatro Anasanat Dalı Tiyatro Yüksek Lisans Programı Vasıf Öngören’in “Asiye Nasıl Kurtulur” Adlı Oyun Metninin Atıf Yılmaz Yönetmenliğindeki Sinema Uyarlamasının İncelenmesi.
İLGİLİ ÖYKÜLER
