XI. Konstantin Palaiologos

Okunma Sayısı: 2960

XI. Konstantinos Palaiologos (Yunanca: Κωνσταντίνος ΙΑ’ Δραγάσης Παλαιολόγος) (d. 8 Şubat 1405, Mistra - ö. 29 Mayıs 1453, İstanbul). 1449 - 1453 arasında imparatorluk yapmıştır ve son Roma (Bizans) imparatorudur. II. Manuel ile Makedonyalı Sırp Hanedanı Dragas’ın üyelerinden Helene’nin sekiz çocuğundan dördüncü oğluydu. İstanbul’un Fethi sırasında ölmüştür.

Yaşamı
Konstantin Mistra, Mora’da doğmakla beraber çocukluğunu Konstantinopolis’de geçirdi. 14371440 döneminde Bizans İmparatoru olan kardeşi VIII. Yannis Palaiologos İtalya’da Floransa Konseyinde Katolik ve Ortodoks Kiliselerinin birbirine bağlanmasi için müzakerelerde bulunmakta iken Konstantin Konstantinopolis’de taht naipliği görevinde bulundu.
Ekim 1443’te merkezi Mistra olan Mora Despotluğu görevini atandı. Babası II. Manuel Palaiologos Mistra’yı bir Bizans dinsel ve kültürel merkezi yapmak için çalışmıştı ve Konstantin de bu politikayı devam ettirdi. Yine babasının başlattığı Korint Kıstağında Mora’yı ayıran eski klasik Altı Millik Sur (Heksamilyon)’un devamlı tamirli bulunması ve kontrol altına alınması siyasetini de devam ettirdi. 1446’da Osmanli Devleti aleyhine Hünyadi Yanos komutası altında Macar ve Sırp hükümdarlarının dahil oldukları büyük bir Haçlı ordusu Balkanlardan geçmiş; Niş önünde Osmanlı Rumeli eyalet ordularını yenmiş ve Bulgaristan’tan geçerek Varna’da Karadeniz kıyısına varmıştı. Osmanlı devletinin bu zafiyetinden istifade etmek isteyen Mora Despotluğu hemen Korint Kıstağını ordularıyla geçerek Atik yarımadasına, özellikle Tebai ve Atina’ya, saldırıp bu şehirleri ve etrafındaki arazileri ellerine geçirdilar. Buraları Latin İmparatorluğu kalıntılarından Atina Düklüğü idaresi altında idi ve Floransa asıllı Atina Dükü II. Nerio Acciajouli Osmanlı Devletine yıllık tazminat ödeyen vasal bir hükümdar statüsü tasşıyordu. Bununla yetinmeyip Arnavutluk’a kadar uzanan bir akın da yapmışlardı. En son olarak Delfi civarını ele geçirmişlerdi.
Tekrar Osmanlı ordusu komutanlığına çağrılan II. Murad, hemen bir ordu ile Haçlılar üzerine yürüyüp, 10 Kasım 1446’da Varna Savaşı’nda galip gelmiş ve Haçlı ordusunu ortadan silmiş ve Macar Kıralı, Papa temsilcisi Kardinal gibi Haçlı Seferi idarecileri bu savaşta ölmüşlerdi. Mora despotlarının bu istifadeci tutumlarına çok kızan II. Murad Varna Savaşından hemen sonra mevsimin geçliğine bakmadan bir Mora seferine girişmiştir. Varna’da galip gelen 50.000-60.000 kişilik ordu ile Atina üzerinden Mora’ya yürümüş ve Mora kuvvetlerini Korint kıstağı’daki yeniden pekiştirilmiş Heksamilion surları arkasına püskürmüştür. Konstantin bu surların Osmanlıları dururacağını sanmaktaydi. Fakat II. Murad’in Osmanlı ordusu elinde bulunan yeni bir silahdan habersizdi. Bu yeni daha hiç bilinmeyen silah, uzun toplardı. 27 Kasım 1446de Korint Kıstağı’na yetişen Osmanlı ordusu ellerindeki uzun topları kullanarak 10 Aralık’ta Heksimilyon surlarını yerle bir etmeyi başarmıştı. Mora Despotu olan Konstantin hemen geçilmez sandığı Mora’nın dağlık bölgelerine kaçtı. Mevsimin geçligi ve havanın soğukluğu dolayısyla Osmanlı ordusu Mora’yı fetih etme harekatına geçmeyip; iki koldan Mora içlerine akın yapılmış ve önemli miktarda ganimet ve esir toplanıp ordu Mora’dan geri çekilmiştir.

İmparatorluk dönemi
Kardeşi VIII. Yannis’in 1448’de varis bırakmadan ölmesi üzerine Konstantin ve kardeşi Demetrios Palaiologos arasında kimin imparator olacağı hakkında bir uyuşmazlık çıkmıştır. Demetrios babasının Floransa Konseyinde vardığı Ortodoks ve Katolik kiliselerinin Papa’nın liderliği altında birleştirilmesi hakkındaki anlaşmanın aleyhinde olanlar tarafından tutulmakta; geçici taht naibi olan anneleri İmparatoriçe Helana ise Konstantin’i tutmakta idi. Her iki taraf da, yıllık tazminat verip vasalı oldukları Osmanlı Sultanı II. Murad’in bu uyuşmazlığı halletmesini kabul etti. II. Murad Konstantin’in Bizans İmparatoru olmasını kabul etti. 6 Ocak 1449’da Konstantin, XI. Konstantin Palaiologos Drageses adı ile, Mistra’da imparator olarak ilan edildi ve taç giydirildi. Ortodoks Kilisesi patriği’nin bulunmadığı ve Konstantinopolis’de yapılmayan bir taç giyme töreni o vakte kadar hiç görülmemişti. Bizans’ın gücü o kadar küçülmüştü ki İmparatoru başkentine taşıyacak Bizans donaması gemisi bulunmuyordu ve Konstantin 11 Mart 1449’da bir Katalan gemisi ile başkentine varabildi.
II. Murad 1451’de ölünce 19 yaşındaki oğlu II. Mehmed ikinci defa Osmanlı Devleti Sultanı oldu. Yeni Sultan’in tahta geçmesi zamanındaki zayıf anını yakalamak isteyen XI. Konstantin, padişah çocuğu olan ve İstanbul’da bir yıllık haraç karşılığı tutulan Orhan’ın eğer II. Mehmed yıllık haracı ikiye katlamazsa serbest bırakılacağını bildirerek tehditte bulundu.

İstanbul kuşatması ve fethi
XI. Konstantin Palaiologos Fatih Sultan Mehmet’e elçiler ile hediyeler hazineler göndermişsede Sultanını fikrini değiştirememiştir.
Fatih Sultan Mehmet’in Nisan 1453’te başlattığı son kuşatma karşısında Konstantinopolis’i savunabilmek için Ortodoks Kilisesi’nin Roma’ya bağlılığını kabul ederek Batı’nın desteğini kazanmaya çalıştıysa da sonuç alamadı. Kaybedileceği kesin gibi görünen yeğledseçti. 29 Mayıs 1453’te surları aşan Osmanlı askerleriyle çarpışırken öldürüldü. Cesedinin bulunup bulunmadığı ile ilgili araştırmalar devam ediyor.Mantık dışı teoriler söyleniyor.

Ailesi
XI. Konstantin iki defa evlenmiştir. 1428’de evlendiği birinci karısı Epir Despotu olan I. Kalo Tocco’nun kızı Madalena Tocco idi ve birinci karısı 1429’da olmuştur. İkinci evliğini 1429’da Midilli Dükü Dorino’nun kizi Katerina Gattilusio ile yapmıştır ve bu karısı da 1442’de ölmüştür. Her iki karısından da çocuğu olmamıştır.