Haldun Taner

Haldun Taner

(1915 - 7 Mayıs 1986): Yazar. İstanbul’da doğdu. Osmanlı Meclis-i Mebusanında İstanbul milletvekili olarak bulunmuş İstanbul Darulfünûnu Devletler hukuku hocalarından Ahmet Selahattin Beyin oğludur. Beş yaşındayken babasını kaybetti. Parasız yatılı Galatasaray Lisesinde okudu (1935). Devlet bursuyla gittiği Almanya’da, Heldelberg Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde öğrenimini verem hastalığına yakalanması yüzünden yarım bırakarak yurda döndü (1938). Erenköy Sanatoryumunda tedavi gördü (1938-1942). Sonra İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu (1950). Sanat tarihi asistanlığı yaptı (1950-1954). Adli Moran, Semih Tuğrul ve Adnan Benk’le Küçük Dergi’yi (12 sayı, 1952-1953), 1954’te de Oyun adıyla bir tiyatro dergisi çıkardı. 1955’te gittiği Viyana’da Max Reinhardt Akademisinde iki yıl tiyatro ihtisası yaptı. 1955-1960 arasında Tercüman gazetesinde kültür ve sanat yazıları, ’Deve Kuşuna Mektuplar’ başlığı ile fıkralar yazdı ve kısa süre gazetenin başyazarlığını yaptı (1960). Gazete yazarlığını ’Pazar Sohbetleri’ başlığı altında 1974’ten sonra da Milliyet gazetesinde haftalık yazılarıyla devam ettirdi. İ. Ü. Edebiyat Fakültesinde tiyatro ve İ. Ü. Gazetecilik Enstitüsünde Fakültesinde tiyatro ve sanat tarihi dersleri verdi. 1966’da arkadaşlarıyla Türkiye Tiyatro Yazarları Derneğini kurdu. Ayrıca Türk Edebiyatçılar Birliğinin başkanlığında bulundu. İstanbul’da öldü.

Haldun Taner, hikâyeler ve tiyatro eserleri yazdı. Hikâyelerinde genellikle büyük şehirlerdeki yozlaşmış tipleri, züppeleri, iki yüzlüleri anlatır. Canlı, neşeli ve nükteli üslûbu vardır. Gözleme dayalı hikâye ve oyunlarında mizah ve hiciv havası hâkimdir.

Hikâyeleri: Yaşasın Demokrasi (1949), Tuş (1951), Şişhaneye Yağmur Yağıyordu (1953), Ayışığında "Çalış-kur" (1954), On İkiye Bir Var (1954), Konçinalar (Şişhaneye Yağmur Yağıyordu ve On İkiye Bir Var’dan seçmeler, 1967), Sancho’nun Sabah Yürüyüşü (1969). Hikâyeler I (1970), Hikâyeler II (1971). Bilgi yayınevi yazarın hikâyelerini şu isimlerle yeniden yayınladı: Kızıl Saçlı Amazon (1983), Şişhaneye Yağmur Yayıyordu (1983), On İkiye Bir Var (1983), Yalıda Sabah (1983). Oyunları: Günün Adamı (1953’te oynandı), Fazilet Eczanesi (1960; 1982), Keşanlı Ali Destanı (1964), Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım (1964; 1979), Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1971), Ay Işığında Şamata (Ayışığında "Çalış-kur" hikâyesinden, 1987), Vatan Kurtaran Şaban (1989), Dışardakiler (1957’de oynandı), Günün Adamı-Dışardakiler (1990), Ve Değirmen Dönerdi (1958’de oynandı), Lütfen Dokunmayın (1960’ta oynandı), Ve Değirmen Dönerdi- Lütfen Dokunmayın (1991), Eşeğin Gölgesi (1965; 1995), (Basılmayan oyunları) Huzur Çıkmazı (1961), Zilli Zarife (1966). Astronot Niyazi, Ha Bu Diyar, Aşk u Sevda (1972), Dev Aynası (1973). Diğer eserleri: Devekuşuna Mektuplar (Sanat ve edebiyat yazıları, 1960; yeni yayını: Önce İnsan Olmak/Devekuşuna Mektuplar, 1987), Tiyatro Terimleri Sözlüğü (Metin And, Özdemir Nutku ile, 1966), Hak Dostum Diye Başlayalım Söze (Sohbetler, 1978), Ölür ise Ten Ölür, Canlar Ölesi değil (Portreler, 1979), Düşşem Yollara Yollara (Gezi notları, 1979), Yaz Boz Tahtası (1982), Çok Güzelsin Gitme Dur (Fıkraları, 1983), Berlin Mektupları (1984), Koyma Akıl Oyma Akıl (1985). Çevirisi: 15. Asır Türk Halısı (K. Erdmann, 1957).