II. Vasık Billah Ömer
Tam adı Ebu Hafs Umar el-Vasık Billah es-Sani, künyesi Ebu Hafs’tır. I. Vasık Billah İbrahim’in oğludur. Ona halifelik yolunu açan olaylar şöyle gelişti: Memlûkler’de, Türk asıllı Bahri Hanedanı’na mensup Sultan Zeyneddin Hacı (1381-1382) çok kısa süren bir saltanat sürdü; zaten tahta oturduğunda daha 11 yaşındaydı ve Çerkes kökenli Memlûk emîri Berkuk tarafından hükümdar yapılmıştı. Berkuk’un kendisini değil de onu hükümdar yapmasının amacı Türk kökenlilerin daha çok tepkisini çekmemek içindi. Zeyneddin Hacı çocuk olduğu için Berkuk sultanın vasisi sıfatıyla yönetimde söz sahibi idi. Türkleri önemli görevlerden uzaklaştırarak bu görevlere kendi taraftarlarını getirdi. Kendini halka sevdirmeye de başlayan Berkuk’un nüfuzu Türk kökenlileri rahatsız ediyordu; bu yüzden onun saltanatı ele geçirmesini istemiyorlardı; hatta ona karşı başarısız bir suikast dahi düzenlediler. Berkûk tüm bunlar sonucunda nüfuzunu artırarak emîrlerinin de yardımıyla Zeyneddin Hacı’yı azlederek tahta oturdu. Ama Berkuk, tüm bu yaşananlar yüzünden isyanlara ve isyan hazırlıklarına maruz kaldı. Hatta Türk ümerası onu öldürüp yerine Mütevekkil Alellah’ı getirme teşebbüsünde dahi bulundu. Ancak Berkuk bu planı boşa çıkardı. Teşebbüsün başarısızlığa uğramasından sonra Mütevekkil Alellah’ın da emîrlerle iş birliği yaptığı, hükümdara karşı darbe hazırlığında bulunduğu söylentisi çıktı. İşte tüm bu olaylar Vasık Billah’a halifelik yolunu açtı. Memlûk Hükümdarı Berkuk, Halife Mütevekkil Alellah’ı kendisine karşı bazı emîrlerle iş birliği yaptığı söylentisi üzerine, idam talebi ile yargıtlatmak istemesine rağmen, böyle bir cezanın hukuka aykırı olacağı gerekçesiyle, 1383 yılında halifelikten indirip Kal’atülcebel’de hapse attırdı. Ardından onun yeğenlerinden olan Ebû Hafs Ömer’i, Vasık Billah lakabıyla halife ilan etti. Vasık Billah, 1386 yılının Kasım ayında vefat edene kadar halifelik görevini devam ettirdi. Döneminde kayda değer bir olay yaşanmadı.
Memlüklar ve Memlük Halifeleri, Hasan Yılmaz, Elips Kitap, Ankara, Ekim 2019.
İLGİLİ ÖYKÜLER
